İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 9, Sayı 74  Ekim 2020  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Leyla VARLIK ŞENTÜRK, Tuba MARMARA

NO Makale Adı
1597173871 KANDİNSKY’NİN RESİMLİ PORSELENLERİNE ANALİTİK BİR BAKIŞ

Estetik kaygılar doğrultusunda şekillenen sanat yapıtlarının analitik açıdan çözümlenmesi istendiğinde birtakım kuramlar açısından değerlendirilmesi gerekmektedir. Sanat felsefesi ışığında şekillenmiş olan bu kuramlar sırasıyla; dış dünyayı ölçüt alan (merkeze koyan) kuramlar: yansıtma kuramı, sanatçıyı ölçüt alan kuram: anlatımcı kuram, alıcıyı ölçüt alan kuram: duygusal etki kuramı, sanat eserini ölçüt alan kuram ise biçimci/yapısalcı kuram olarak sıralanmaktadır. Kandinsky, figürden uzak, nesnenin en derinine, özüne inip, onu temel geometrik formlara ve renk lekelerine kadar indirgemeyi başarabilmiş ve sanatını bu doğrultuda doruklara çıkarmış bir isim olarak soyut sanatı inşa etmiş önemli isimlerden birisidir. Kandinsky’nin olgunluk dönemi eserlerinde sanatsal tavrını niteleyen soyut kavramı, sanat kuramları açısından eserleri çözümleme noktasında önceliği biçimci kuram üzerinden değerlendirme yöntemine bırakmaktadır. Sanatçı ve izleyiciyi merkeze alan değerlendirmeler ise eserin biçimsel varlığının dışında, merkeze sanatçının kendisinin yerleştirilmesi ya da izleyici merkezli çözümleme yöntemlerinde dikkate alınabilir. Kandinsky’nin dış dünyadan edindiği kazanımlarını zekası ve içsel tepileri ile biçimlendirdiği bu resimler, sanatçının kendisinden, izleyiciden ya da dış dünyadan ayrı, tek başına bir varoluş olarak değerlendirildiğinde, sanatın tam da kendisi olma noktasında, kendi kendisinin öznesi olmayı da hak etmektedir. 20. yüzyıl sanatının belirleyicileri arasında önemli bir yere sahip Kandinsky; kuramcı, ressam ve öğretmen rolleri ile sanat dünyasına önemli katkılar sağlamıştır. Kandinsky’nin eserleri arasında porselen ürünlerin yüzeylerinin dekorlanması amacıyla yapmış olduğu resimler ve tasarımlarda yer almıştır. Söz konusu tasarımlar, sanatçının bir süre görev yaptığı St. Petersburg Devlet Porselen Fabrikasında üretilen porselen ürünler için yapılan dekor tasarımlarını içermektedir. Bu çalışmada, porselen ürünlerin yüzeylerindeki kompozisyonların/tasarımların biçimci sanat kuramı açısından incelenmesi hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Sanat kuramları, biçimci kuram, Kandinsky, soyut sanat