Görsel belgeler müzikal mirası tanımada önemli ipuçları vermektedir. Osmanlı’da Mevlevîlik ile ilgili görsel belgelerin en eskisinin minyatür sanatı olduğu söylenebilir. Daha sonrasında resim sanatı etkili olmuş (17-18.yy.), mûsıkîye dair figürler resim sanatının içerisinde yer almıştır. Bir görsel iletişim aracı olan fotoğraf ve kartpostalların ise 19. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’nda giderek yaygınlaşması, günümüzde tarih ve kültür mirasımız olan bu devletin gerek kültürel gerekse sosyolojik olarak yansımalarını içermektedir. Kartpostal basımı, yayılması ve üzerlerindeki resim veya fotoğrafların ait oldukları dönemlere dair yapılan araştırmalar son derece kısıtlıdır. Osmanlı’da dinî mûsıkînin kartpostallar aracılığıyla ne şekilde temsil edildiği araştırmanın çıkış noktasını oluşturmuştur. Araştırmada, Osmanlı Dinî mûsıkîsine ait Atatürk Kitaplığı’ndan toplam yirmi dört adet belge elde edilmiştir. Bu belgeler fotoğraf, kartpostal ve isimsiz çalışmalar olarak sınıflandırılmış, her biri ayrı ayrı incelenmiştir. Bazı belgelerin üzerinde basımcı, yayımcı, fotoğraf bilgilerinin yer alması, dönem tespiti açısından kolaylık sağlamıştır. Bu belgelerin 19.yüzyıl ile 20. yüzyılın ilk yarısına ait olduğu görülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı İmparatorluğu, dini müzik, Mevlevîlik, kartpostal, foroğraf, tarihsel müzikoloji
|