İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 7, Sayı 48  Ağustos 2018  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Betül AYTEPE SERİNSU, Bahadır Cem ERDEM

NO Makale Adı
1535538796 KINIK ve AVANOS KIRMIZI ÇÖMLEK KİLLERİNİN SERAMİK HAM SIR BİLEŞİMİNDE YARATTIĞI DEĞİŞİKLİKLERİN İNCELENMESİ

Türkiye’de çıkan kırmızı kil yataklarından en önemlilerinden ikisi Nevşehir ilinin Avanos ilçesinde ve Bilecik ilinin Pazaryeri ilçesine bağlı Kınık Köyünde bulunmaktadır. Avanos ve Kınık killerinin ortak özelliği; bu killerde demir oksit (%Fe2O3) oranının, %7’nin üzerinde olmasıdır. Bu çalışmanın amacı ise, saf kaolinin olmadığı durumlarda, sır reçetesine Avanos ve Kınık kırmızı killerinin eklenmesi- nin sırda yaratacağı artistik değişikliklerin belirlenmesidir. Bu doğrultuda, Avanos ve Kınık killerinin eklendiği ham sır karışımları, şamotlu kil, kırmızı çömlek kili ve döküm kilinden oluşan tabletlere akıtma yoluyla uygulanmıştır. Ayrıca kıyaslama yapmak amacıyla, Avanos ve Kınık killeri yerine saf Avanos kaolini ham sırlara aynı oranda ilave edilmiş ve aynı yüzeyler üzerine uygulanmıştır. Bunlara ek olarak, demir oksit kaynağı olarak düşünülen Avanos ve Kınık killeri; aventurin, krakle ve parlak transparan sır bileşimlerine ilave edilerek ek denemeler yapılmıştır. 1050 derecede fırınlanan sır kompozisyonlarının bünyeyle uyumu, sırın yüzeye tutunması, renkleri, parlak-matlık özellikleri ve estetik durumu incelenmiştir. Sonuç olarak, saf kaolinin olmadığı durumlarda çömlekçi kili olarak kullanılan Avanos ve Kınık killerinin sır karışımında kaolin görevi görebileceği ve sırda küçük çaplı renk değişimleri ve artistik etkiler yarattığı gözlemlenmiştir.