Bu araştırmada, Görsel Sanatlar eğitimi uygulamalarında, karikatürün öğrenci çalışmalarına etkisi olup olmadığı, varsa hangi düzeyde ve nasıl bir etkiye sahip olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Görsel Sanat derslerinde farklı disiplinlerden ve farklı kaynaklardan mutlaka yararlanılması gerektiği dikkate alındığında, yararlanılacak kaynak olarak, özellikle mizah içerikli olması, eleştirel düşüncenin ve aynı konuya farklı bakış açılarıyla yaklaşımda bulunmanın somut örneklerini içermesi gibi nedenlerle Görsel Sanat alanlarından biri olan karikatür tercih edilmiştir. Burada amaç öğrencilere karikatür yaptırmak değil, yukarıda ifade edilen özelliklerinden yararlanıldığında, öğrencilerin resimlerine ne şekilde bir etki sağladığını ortaya koyabilmektir. Bu amaç doğrultusunda, öncelikle öğrenci seviyesine uygun bir konu olarak ‘turizm’ konusu tercih edilmiş ve bu konuyla ilgili karikatürlerin kullanıldığı deneysel bir çalışma yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Kırşehir ili, Mucur Anadolu Lisesi 9. Sınıfta okuyan, 29’u deney, 24’u kontrol grubu olmak üzere toplam 53 öğrenciyle oluşturulmuştur. Kontrol grubu öğrencilerine doğrudan ‘turizm’ konulu resimler yaptırılırken, deney grubu öğrencilerine karikatür örnekleri gösterilmiş, karikatürler öğrencilerle beraber incelenmiş ve sonrasında renkli resim teknikleri (pastel boya, kuru boya ve keçeli kalem) ile ‘turizm’ konulu resim yaptırılmıştır. Deney ve kontrol grubu çalışmaları alan uzmanları tarafından dokuz kriterde değerlendirilmiş ve toplanan veriler SPSS-21 paket programıyla işlenmiştir. Araştırma sonucunda; konuya uygunluk, renk kullanımı, biçim çeşitliliği-ayrıntılara ilgi, kompozisyon (düzenleme), imge zenginliği, hareket ve ritim, çalışmanın tamamlanma düzeyi ile tematik çeşitlilik bakımından deney grubu lehine anlamlı bir farklılık oluştuğu görülmüştür. Öğrencilerin şablon/kalıp biçim kullanım düzeyleri açısından deney ve kontrol grubu arasında anlamlı bir fark oluşmamıştır. Araştırma sonucuna göre; karikatürden yararlanmanın öğrencilere yaptırılacak olan resim uygulamalarında, anlamlı fark çıkan kriterler açısından etkili bir yöntem olduğu görülmüş olup, ders içeriğine ve öğrenci seviyesine uygun bir şekilde zenginleştirilerek kullanılması; ancak, şablon/kalıp biçimleri kırma amacına yönelik olarak, görsel algı çalışmalarına ağırlık verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Görsel Sanatlar Dersi, Turizm, Karikatür, Mizah