İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 14, Sayı 118  2025/3  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Ayten DEMİR ÇAKIROĞLU

NO Makale Adı
1747053217 ALEKSANDR N. RADİŞÇEV’İN TARİHSELLİĞE YAKLAŞIMI

Rus edebiyatında tarihsellik, kökeni ulusal antikiteye dayanan bir geçmişe kadar uzanır. Buna karşın tarihsel unsur ve yaşanmışlıkların çeşitli türlerdeki yazın alanına konu olması 18. yüzyılda daha belirgin bir çerçevede görülmeye başlar. Bir sonraki yüzyılda önemli boyutlara ulaşan edebi tarihsellik kuşkusuz bu yüzyılın girişimleriyle mümkün hale gelir. Söz konusu dönemin Rusya’sında tarihsel edebiyatında tarihsel bellekle okuyucuyu yönlendirme güdüsü bu çerçevenin temel kuralını oluşturur. Edebiyat, giderek ulusal tarih zemini üzerinden bireye vatansever duygu ve düşünceleri aksettirecek bir mecra olarak bilinçli bir görev alır. Dönemin en aykırı seslerinden bir olarak düşünce ve yazın alanına geçen Aleksandr N. Radişçev ise söz konusu dönemde ulusal tarihi devrimci düşüncelerinin bir çıkış noktası olarak okur ve yazar. Dönemin vatansever edebi çizgisinin bir materyali olan tarih onun eser ve yazılarında bir başkaldırının argümanı haline gelir. Bu çalışmanın amacını Aleksandr Radişçev’in tarihsel düşüncelerini devrimci tarihselciliğin başlangıcı bağlamında incelemek oluşturmaktadır. Söz konusu inceleme yapılırken düşünürün devrimci düşüncelerinin Rus tarihinden beslendiği tarihsel gerçeklikler ve onun eserleri üzerinde bıraktığı izdüşümler mercek altına alınacaktır. Çalışmada betimleyici ve karşılaştırmalı analiz yöntemi kullanılarak yazarın farklı eserleri ve fikirlerinden genel bir değerlendirme yapılacaktır. Çalışma sonucunda Radişçev ile özdeşleşen devrimci fikirlerin zemini üzerinden Rusya tarihine yönelik de farklı bir bakış açısı verilecektir. Bu anlamda tarihsel gerçekliğin kişisel bakış açısı ve yorumla kazanacağı boyutun bir örneği de ortaya konulmuş olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Rus Edebiyatı, Rusya Tarihi, A. N. Radişçev, Tarihsellik, Devrimci Tarihsellik