Eski adı Nikomedia olan Bithynia Krallığı’nın başşehri olan İzmit, Roma İmparatorluğu’nun büyük şehirlerinden biri haline gelmiştir. Şehir, ilk devir Osmanlı kaynaklarında İznikmid şeklinde zikredilirken 19. yüzyılın ortalarına doğru İzmid, 20. yüzyılın başlarında ise günümüzde olduğu gibi İzmit adını almıştır. Bu süreçte şehirde gerçekleşen inşa ve gelişim ile birçok cami, kervansaray, çeşme, imaret, mektep, hamam vb. yapılar inşa edilmiştir. 17. yüzyıl Osmanlı dönemine ait ve günümüze kadar ulaşmış olan Yumurtacı Cami de bu yapılara örnektir. “Yumurtacı Cami Haziresindeki Mezar Kitâbeleri” başlıklı makalede hazirede yer alan 20 adet mezar kitâbeleri incelenmiştir. Her bir mezar taşı ayrı ayrı ele alınmış ve taşlarda bulunan metinlerin Hat Sanatı bakımından incelenmesinin ardından fotoğraflanmasıyla birlikte anlatımı gerçekleştirilmiştir. Kitâbelerin tarihsel sıralamasıyla; ölçüleri, metin transkripsiyonları, tarih aralıkları, üslûp özellikleri, yazı türü ve çeşitleri hakkında bilgiler verilmiştir. Kroki üzerinde tüm kitâbelerin konumları tespit edilmiştir. Ayrıca hazirede 59 adet kırık kitâbe parçası tespit edilerek bu kırık parçaların birbiriyle olan uyumu üzerinde çalışılmış ve yazıların günümüz Türkçesine transkripsiyonları yapılmıştır. Bu makaleyle birlikte Yumurtacı Cami haziresindeki kültürel varlığımıza dair değerler akademik literatüre kazandırılmaya çalışılmış ve gerek sağlam kitâbelerin gerekse kırık taşların bakım ve onarımına dair dikkat çekmek amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: İzmit, Yumurtacı Cami, Kitâbe, Mezar taşı, Hat Sanatı