İnsanlık tarihine ait çok önemli kültür verileri sunan medeniyetlerin beşiği Anadolu, bağrında pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Bu uygarlıklara ait kültür verileri, yaşadığı topraklardan beslenmek isteyen pek çok çağdaş Türk sanatçısının da esin kaynağı olmuştur. Anadolu’daki uygarlıklara ait kült unsurların başında gelen ana tanrıça, bu topraklarda hüküm sürmüş pek çok uygarlıkta, farklı şekil ve imgelerle görselleştirilmiştir. Dolayısıyla sanatçıların duygu ve düşüncelerinin dışavurumunda kimi zaman kendi başına estetik bir imge, kimi zaman alegorik ve sembolik, kimi zaman ise metaforik bir anlatım aracı olarak başlıca ilgi kaynağı olmuştur. Bu araştırmanın amacı, Anadolu uygarlıklarının önemli inanç öğelerinden biri olan idollerin günümüz çağdaş Türk resim sanatındaki yerini ve kullanım şekillerini tespit etmeye yöneliktir. Araştırmada, nitel yöntem kullanılmış olup, veriler eser analizi ve literatür tarama yöntemiyle elde edilmiştir. Araştırma, idolleri resimlerinde kullanan sanatçılardan soy isim alfabetik sırasına göre; Tomur Atagök, Hüseyin Elmas, Ahmet Özol, Süleyman Saim Tekcan ve Meliha Yılmaz’dan ikişer eser seçilerek sınırlandırılmıştır. Araştırma sonucunda, Tomur Atagök ve Hüseyin Elmas’ın eserlerinde idolleri metaforik bir anlatım unsuru olarak kullandıkları; Süleyman Saim Tekcan ve Ahmet Özol’un, idolleri plastik yapısından yararlanarak estetik bir imge olarak ele aldıkları, Meliha Yılmaz’ın ise alegorik ve sembolik bir ifade aracı olarak kullandığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: İdol, Ana Tanrıça, Çağdaş Türk Resmi, Anadolu Uygarlıkları, Tomur Atagök, Hüseyin Elmas, Ahmet Özol, Süleyman Saim Tekcan, Meliha Yılmaz
|