Osmanlı İmparatorluğu döneminde geliştirildiği ve 16. yüzyılda zirveye ulaştığı bilinen Saz üslubu; Osmanlı sanatında, özellikle minyatür ve tezhip gibi alanlar başta olmak üzere çini, seramik, kalem işi gibi birçok alanda kendini gösteren bir üsluptur. Canlı renkleri, sağlam bünyesi gibi özelliklerinin yanı sıra farklı üslup özellikleri ile dikkat çeken, İznik çinileri gerek Osmanlı Sarayında gerek saray dışında, büyük beğeniyle kullanılmıştır. Osmanlı dönemine ait İznik tabakları arasında saz üslubu özelliklerini taşıyan önemli örnekler bulunmaktadır. Bu bağlamda, saz üslubu özelliği taşıyan İznik çini örnekleri bu araştırmaya konu olmuştur. Günümüzde birçok müze ve özel koleksiyonlarda çini örneklerine ve ilgili bilgilere, daha iyi dijital görüntülere ulaşılabilmektedir. İlerleyen teknoloji ile müzeler, resmi web sayfalarında eserlere yer vermekte ve geniş bir kitleye ulaştırabilmektedirler. Eserlere ulaşma ve görme olanağı kısıtlı olan araştırmacılar ve koleksiyonerler için, her türlü kaynağın önemli olduğu düşünüldüğünde, konuyla ilgili görsel belgeye sahip ve bunu sergileyen bu siteler önemli hale gelmektedir. Bu araştırmada, 1918'den bugüne kadar devam ettiği bilinen, Türkiye'nin kendi alanında önde gelen firmalardan olan Arthıll Müzecilik Koleksiyonculuk sitesi, müzayede arşivi incelenmiştir. Arşivlerinin incelenmesi sonucu, koleksiyonunda, İznik çinilerine ait örneklerin bulunduğu ve satışa sunulmuş olması bakımından da dikkat çekici bir kataloğa sahip olduğu görülmüştür. Konu kapsamında, 16. yüzyıla ait iki adet, 17. yüzyıla ait yedi adet İznik tabağına ulaşılabilmiştir. Tabakların dönem, renk, motif, teknik gibi açılardan özellikleri ve yaprak motifleri arasındaki saz üslubu ile olan ilişkisi değerlendirilmiştir. Bu çalışmada sonunda, Arthıll müzayedelerinde yer almış olan, saz üslubu özellikleri taşıyan, İznik tabakları hakkında farkındalık oluşturabilmek amacı hedeflenmiştir. Yapılan araştırmada, yazılı kaynaklardan ve günümüzde sıklıkla kullanılan kitle iletişim araçlarından olan internet yayınları ve müzeye ait siteden yararlanılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Müzayede, Çini, İznik, Saz Üslubu, Yaprak
|