Sanat, doğrudan insanla ilişkili olup toplumsal ve kültürel yansımaları barındırdığından yoğun bir atmosfer içerir. Her coğrafyada farklı toplumsal gerçeklere ve kültürel dinamiklere sahne olan sanat alanında, sanatçılar toplumcu gerçekçi eğilimlere farklı plastik yaklaşımlarla eğilim göstermişlerdir. Türk sanatının gelişim sürecinde bu kültürel dinamiklerle öne çıkan çok sayıda sanatçı bulunmaktadır. Çağdaş Türk sanatının önemli temsilcilerinden olan Mehmet Başbuğ, bu bağlamda en dikkat çekici örneklerden biridir. Bu çalışma, Türk sanatının toplumcu gerçekçi yapılanmasında önemli bir konum elde eden Mehmet Başbuğ'un sanatsal yaklaşımını incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, Başbuğ'un toplumcu gerçekçi anlayışı yansıtan belirli eserleri üzerinde durulmuştur. Seçilen eserlerde toplumcu gerçekçi yansımaların niteliği ve biçimi betimsel yöntem kullanılarak analiz edilmiştir. Bu betimsel inceleme doğrultusunda, toplumcu bakış açısının Başbuğ'un eserlerinde sosyal, kültürel, yerel ve evrensel bağlamlarda nasıl ifade edildiği ele alınmıştır. İnceleme sonucunda, Başbuğ'un eserlerinde doğup büyüdüğü Anadolu kültürünü, yaylaları mesken tutmuş göçebe toplulukları, Millî Mücadele dönemini ve Orta Asya Türk kültürünü toplumcu gerçekçi bir anlayışla yansıttığı tespit edilmiştir. Bu eserlerin, tarihe tanıklık ederek gelecek nesillere kültürel miras aktarımında belge niteliği taşıması bakımından önemli olduğu değerlendirilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Mehmet Başbuğ, toplumcu gerçekçilik, kültür
|