Mağara zamanlarından beri imgeyi şekillendiren itki, sanatsal kaygı kadar ideolojik tahakkümdür de. Dini düşünüşten siyasal rejime çeşitlenen ve belli bir ülkü etrafında toplanan egemen güç, soyut düşünüşü yaşamsal pratiklerle bütünleştiren bir biçimlendiricidir. Dolayısıyla tarih boyunca ortaya konulmuş olan görüngüler okunurken, baskın biçimlendirici olan egemenin lugatına başvurmamak yapıtın çözümlenmesini imkânsız kılacaktır. Araştırma kapsamında incelenen ‘sanatta tekrarlanan kurban’ imgesi hem imgenin kaynağı hem de kurban kavramı adına teolojik olduğu kadar psikolojik bir formasyona da sahiptir; dolayısıyla bu tema etrafında ortaya konulan yapıtları ele alırken, kaçınılmaz olarak egemen ideolojinin yarattığı ‘topluluk kültürü’ penceresinden bakmak gerekecektir. İlkel ataların gerçeklik sorgulamaları, görünen gerçeklik ile bu gerçekliğin ardındakileri anlamlandırmak için dünyayı irdelemesine karşılık gelmektedir. Bugün sanatsal edimin ilk örnekleri varsayılan mağara duvar resimleri bu çabanın görsel bir betimlemesidir. Kurban, sanatın okur-yazarlığın yerine geçtiği zamanlardan günümüze dek anlatılagelen ve tekrarlanan bir imge olarak, coğrafi-inançsal etkenlerden dolayı niteliksel farklılıklar içerse de arınma, şükran, dilek ve cezalandırma gibi kavramlar etrafında düşünsel olarak ortak bir kavrayışın ve eleştirinin tablosunu çizmektedir. Uygulama ve yöntem olarak ayrışmasına rağmen içsel itki olarak aynı kaynağa işaret eden bu imge, araştırma kapsamında doğu–batı ekseninde, çok tanrılı dinlerden tek tanrılı dinlere, insandan hayvana, canlı kurban ve kurban metaforunu odak almakta ve çerçeveyi dini kültür ve psikolojik tutumun görsel sanat diyaloğu ile sınırlı tutmaktadır. Sanat tarihinden farklı zamanlara ait yapıtların kullanılacağı araştırmada, kurban metaforu, biçim ve içerik bakımından günümüze aktarıla geldiği hali ile düşünsel mirasın somut bir görüngüsü olarak ele alınacak; sanatsal örneklere, analitik betimlemeden ziyade konunun tematik dayanaklarının ortaya konulması adına yer verilecektir.
Anahtar kelimeler: Kurban, Sanat, Değişebilirlik, Çoban, Av, Avcı, Ok