Balkanlarda günümüz “Kosova Cumhuriyeti” toprakları, Osmanlı’nın yüzyıllarca süren hakimiyetinde kalmıştır. İmparatorluğun bu coğrafyada bıraktığı sayısız eserin çoğunluğu zarar görerek yok olsa da günümüze ulaşabilenler Osmanlı İmparatorluğu’nun çeper bölgelerde bıraktığı mimarlık mirasımızın dikkate değer örnekleridir.
Çalışma, Kosova Cumhuriyeti’nin Priştine, Prizren, Yakova ve İpek şehirlerinde yer alan, Osmanlı döneminde inşa edilmiş camilerin ana girişlerini tasarım ve süsleme özellikleri ile tanıtarak Osmanlı mimarisinin taçkapı geleneği içinde değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Günümüze ulaşabilen ana girişler arasından bir çerçeve ile vurgulanarak yapının cephesinde belirgin bir yer edinmiş ya da tasarımı ve süslemeleri ile ön plana çıkanlar seçilmiş; bunlar konumları, mimari form, malzeme, barındırdıkları unsurlar ve süsleme özellikleri ile ele alınmıştır. Çalışmada camilerin sadece harim ana girişleri üzerinde durulmuştur.
Camilerde yer alan ana girişlerin büyük bir çoğunluğu taşıntı yapmaksızın yapı önyüzü ile aynı düzlemde yer almaktadır ve silmeli bir bordür ile oluşturulmuş dikdörtgen bir çerçeveye sahiptir. Ana girişler süsleme programı açısından oldukça sadedir. Girişlerin cephede vurgulanmasını sağlayan ana öğe, çerçeveyi oluşturan silmelerdir. Bunun haricindeki süslemenin büyük bir kısmını gülbezekler oluşturmaktadır.
Osmanlı mimarisinde yapının önem verilen unsurlarından bir tanesi olan taçkapıların Kosova’da nasıl şekillendiğinin araştırılması ve Osmanlı dönemi Anadolu örnekleri ile karşılaştırılması amaçlarımızdan biri olmuştur. Bu bağlamda ana girişlerin taçkapı unsurlarını barındırıp barındırmadıkları belgelenmiş ve var olan taçkapı unsurlarının gelişim ve değişimleri izlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kosova, Balkanlar, Ana Giriş, Taçkapı, Osmanlı Mimarlığı