İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 11 Sayı 98  2022/10  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Atalay MANSUROĞLU

NO Makale Adı
1666091809 ROTHKO İLE GORKY’NİN ESERLERİ BAĞLAMINDA SOYUT DIŞAVURUMCULUK AKIMININ İNCELENMESİ

Sanat, toplumların gelişmesine paralel olarak gelişmekte ve değişime uğramaktadır. Bu durumun en temel sebebi, insana dair olan sanatın yapısının dinamik olmasıdır. Bireysel veya toplumsal olarak yaşanan her olay, sanatçının ürettiği eserlerde izlerini göstermektedir. Soyut Dışavurumculuk da resim sanatında toplumsal gelişmelere bağlı olarak gelişmiş bir akımdır. Soyut Dışavurumculuk akımının önemi Roma döneminden Rönesans’a ve sanayi devriminin yaşandığı 20. yüzyıl başlarına kadar Avrupa’da gelişen sanatın ve buna bağlı olarak sanat akımlarının ilk defa başka bir kıtaya Amerika’ya taşınması ve ilk defa-kurucu sanatçıları Amerikalı olmamasına rağmen- bir Amerikan sanatı olarak sanat tarihine geçmesidir. Bu bağlamda Avrupa’da gelişen sanayiye parelel ülkeleri kaynak aramaya ve başka özellikle komşu ülkelerle savaşa itmiş, iktidarlara otoriter ve baskıcı rejimlerin gelmesine yol açmış en nihayetinde sanatı ve sanatçıları baskılamış, göç etmeye zorlamıştır. Bu çalışmaya konu olan iki “Soyut Dışavurumcu” sanatçının eser incelemesinde bu sanatçıların seçilme sebebi farklı etnik ve dini geçmişlerinin ortak bir noktada birleşmeleridir. Aynı sebeplerden baskılara maruz kalmaları, bu yüzden isimlerini değiştirmeleri ve Amerika’da buluşmaları bu seçimde etken bir rol almıştır. Soyut Dışavurumculuk; herhangi bir kurala bağlı kalmadan sanatçının iç dünyasının eserde görülmesi, aynı zamanda eserin özgür ve özgün olduğu anlamına gelmektedir. Kurucu sanatçıların ve ayrıca izleyici kitlesinin savaştan fiziki olarak uzak olsa da ruhsal olarak süren bu savaşlardan etkilenmesi, bu akımın özgürlük vurgusunu özellikle yapmasını sağlamıştır. Ayrıca sanatçıların geçmişte yaşadıklarını aktarma duygusu bu akımın şekillenmesinde rol oynamıştır. olabilir. Yaşanan olayların herhangi bir kalıba bağlı kalarak esere yansıtılması mümkün olmadığı için, duygu ve düşüncelerin ifade edilmesi konusunda sınırların aşılması bir zorunluluk hâline gelmiştir. Gorky ve Rothko’da eserlerinde, iç dünyalarını yansıtmışlar ve Soyut Dışavurumculuk akımında önemli temsilciler olarak nitelendirilmişlerdir. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan betimsel araştırma yöntemi ile iki sanatçının dışavurumculuk anlayışları ve bunu eserlerine aktarmaları değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Akım, dışavurumculuk, Rothko, Gorky