İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 11, Sayı 95  2022/7  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Betül COŞKUN ÇELİK, Mesude Hülya DOĞRU

NO Makale Adı
1662060883 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ KÜTÜPHANESİ (İÜK) 5767 NUMARALI DELAİL’ÜL HAYRAT HAKKINDA

Delâil’ül-Hayrât, içerisinde Hz. Muhammed’e ve onun ehli beytine dua ve salavat ile bir takım hadîs-i şerîfler bulunduran ve Şazeliyye tarikatının Cezûlîyye kolunun koruyucusu olarak kabul edilen Şeyh Cezûlî tarafından kaleme alınan bir vird ve ezkar kitabıdır. Eserin mukaddimesinde eserde yer alan salavatı düzenli olarak okuyanların çok sevap kazanacakları, Hz. Peygamber (s.a.v.)’in şefaatine nail olacakları, günahlarının affına sebep olacağı, maddî ve manevi ihtiyaçlarının karşılanacağı bilgisine yer verilmiştir. Çalışmaya konu olan İÜK, A. 5767 envanter numarasına sahip olan Delâilü’l-Hayrât, kitap sanatları içerisinde yer alan tezhip sanatı özelliklerine göre incelenmiştir. Eserin cildi, serlevha sayfaları, unvan sayfası, bölüm başı tezhipleri, esma sayfaları ve hatime-ketebe sayfalarında tezyini alanların bulunduğu görülmüştür. Eser içinde bir kapalı mekânının bulunduğu bir tasvir ile Mekke- Medine tasvirlerinin bulunduğu dört varak yer almaktadır. Eserin tezyinatı incelendiğinde, S-C kıvrımları, kurdele, perde kornişi, kartuş ve bereket boynuzu gibi ayrıntılarından da eserin Türk Rokokosu özellikleri taşıdığı, eserde bulunan H.1294 (M.1877-1878) tarihinin de bunu destekler nitelikte olduğu görülmektedir. Eserin içindeki sayfa bölümlenmeleri bir cilt kabının zilbahar (zerbahar) formuna benzer şekilde çalışılmıştır. Müzehhibi ve mücellidi bilinmeyen Delâilü’l-Hayrât’a ait genel bilgiler ile tezhip dönemi ile ilgili bilgiler verilmiş; ehil kişi/kişiler tarafından özenle çalışılmış olduğu görülen bezenmiş alanların çizimleri yapılmış, cildi, motifleri, durakları ve çiçekleri analiz edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Yazma eser, Delâil’ül-Hayrât, Tezhip Sanatı, Türk Rokokosu, 19.yüzyıl