İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 11, Sayı 94  2022/6  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Hüseyin Cem ESEN

NO Makale Adı
1661153731 KÜRELERİN MÜZİĞİ’NDEN YEDİ BİLGE’YE: TANBURÎ KÜÇÜK ARTİN’DE MÜZİKAL KOZMOLOJİ DÜŞÜNCESİ

İnsan sembolleştiren bir canlıdır ve sembolik bir evren içinde yaşamaktadır. İnsan, anlam arayışını bu düşünsel alanda gerçekleştirmekte, bu çabasına ancak sembolleri üretirken, yorumlarken ya da sembolik ifadeleri kavrarken erişmektedir. Kültürel kodlar ve geleneklerin sürekli olarak yeniden yorumlamasıyla, yeni bir semiosis evreni oluşmaktadır; öyle ki bu evren bir yorumlayanlar ağına göre yapılandırılmıştır ve sürekli olarak hakikat hakkında söylenenleri ya da hakiki olduğuna inanılan şeyleri kaydetmektedir. Bu yapılanma ise zamanla kendine özgü farklı düşünce biçimleri geliştirerek semiyosferin içinde gömülü, ezoterik bilgi gelenekleri üzerinden aktarılan ya da yorumlanan bir sembolik anlam ağının oluşmasına yol açmıştır. Kozmolojik ve ontolojik tartışmalar dahilinde ‘Tanrı-Âlem-İnsan’ arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkiler ağında insanın konumlanışını anlamlandırmaya çalışan spekülatif müzik teorisi geleneğinde ise öne çıkan sembolik anlatılardan biri de müzikal kozmolojidir. Araştırmada Tanbûri Küçük Artin’in Mûsikî Edvârı isimli nazarî eserinden hareket edilerek müzikal kozmoloji anlayışı değerlendirilmiş ve Artin’in başvurduğu alegorilerin sembolik düşünce geleneğindeki konumu tartışılarak metnin arkasında saklı kalan anlamların açıklığa kavuşturulması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, Tanbûrî Küçük Artin’in kullandığı sembolik ifadelerin fikri dayanağının tespit edilebilmesi için nitel araştırma desenlerinden ‘Tarihsel Araştırma’nın bir kolu olan ‘İlişkisel Tarih Araştırması’ yöntemi kullanılarak ilgili sembolik anlatımlara ulaşılmıştır. Daha sonra Tanbûri Küçük Artin’in Mûsikî Edvârı isimli nazarî eserindeki anlatımlarından yola çıkılarak, onun müzikal kozmoloji düşüncesi açıklanmış, bu noktada kullandığı sembolik anlatılar hermeneutik bir çabayla çözümlenmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Sembolik Düşünce, Müzikal Kozmoloji, Müzik Teorisi, Tanbûri Küçük Artin, Kürelerin Müziği, Yedi Bilge