Türk kültüründe el sanatları içerisinde deri işlerinin önemli yer tuttuğu bilinmektedir. Bunu Anadolu’da yaygın olarak en basit işçilikten en yüksek sanat değerine ulaşmış deri el sanatları eserlerinde görmekteyiz. Bu eserlerden tarih öncesinden bugüne gelen ve halen Anadolu’nun çeşitli yörelerinde sürdürülmeye çalışılan birisi de eyer üretimidir. Günümüzde yurt içi ve yurt dışı müzelerinde Türk eyerlerinin zengin ve gösterişli örnekleri sergilenmektedir. İnsanlar atları günlük hayatta hem binek hem de yük taşıyıcı olarak kullanırken tarih içerisinde de savaş aracı olarak kullanılmıştır. Tarihî süreç içerisinde atlar insanlar tarafından ehlileştirilirken önce damgaları vurulmuş, daha sonra kemer ve gem kullanılmış, ehlileşen atın üzerine eyer yerleştirilmiş ve sonunda at insanlığın hizmetine sunulmuştur. Orta Asya bozkırlarında atlar, Türklerle evcilleşmiş, tarihte kendisine bir kimlik kazandırmıştır. Ata hükmeden bir millet, onu rahat kullanmanın yollarını aramıştır. Geleneksel el sanatlarını öğrenme işi, büyük çoğunlukta baba mesleği olarak yapıldığı bilinmektedir. Eyer yapımı da bu mesleklerden birisidir. İnsanlar mesleklerini ustalarından öğrenirken zaman içerisinde kendileri de sanatlarına başka özellikler katmaktadırlar. Böylece sanatın özelliği ve özgünlüğü de burada ortaya çıkmaktadır. Geçmişten günümüze zanaat çerçevesinde gelişen eyer yapımı Türk toplumunun zengin mirasını günümüze taşıyan önemli bir sanattır. Türklerin farklı coğrafyaların kesişimin de bulunan coğrafi konumu at koşumları ve eyercilik alanında birçok toplum ile etkileşimde bulunmasını sağlamıştır. Savaşçı bir toplum olan Türkler, atçılık ve savaşçılık konusunun önemi sayesinde, at koşum takımları, askeri saraciye malzemelere de önemi arttırmıştır. Bu çalışmada Türk eyerlerin geçmişten günümüze kadar olan tarihsel gelişimi incelenmiş ve eyerlerin Türk Kültüründeki yeri ve önemi üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Türk kültürü, dericilik, saraciye, at koşum takımları, eyer