İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 11, Sayı 92  2022/4  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Oktay ÇINAR

NO Makale Adı
1655885482 TÜRKÇEDE TÜRETİM VE ÇEKİM ARASINDAKİ FARKLILIKLAR VE YİNELEMEYE UYGULANIŞI

Türetim ve çekimin biçimbilimsel süreçler olarak ele alınması, biçimbilimsel kuram ve sözcüklerin iç yapısını çözümlemeye yönelik sunulan üretici dilbilgisi yaklaşımının uzun yıllardır ilgi noktasını oluşturmaktadır. Tipolojik bakış açısıyla, diller bu araçları yeni sözlük birimleri oluşturmak veya belirli bir sözcüğün biçimbilimsel paradigmasını değiştirmek için kullanır. Bu, türetim ve çekimin yeni sözcük oluşturmak için nasıl çalıştığı sorusunu gündeme getirmektedir: Türetim ile çekimsel biçimbilim arasında herhangi bir fark varsa, bunları birbirinden farklı kılan özellikler nelerdir? Bunu göz önünde bulundurarak, bu çalışma, türetim ve çekim süreçleri doğrultusunda sunulan geleneksel tanımların Türkçeye nasıl uygulandığını sorgulamaktadır. Bunun dışında, türetimi çekimden farklılaştırmak için sunulan ayırt edici kriterlere ikilemenin ne ölçüde uyduğunu anlamak için Türkçedeki ikileme süreçleri tartışılmaktadır. Böylece, ikilemenin ne derece türetimsel olduğu sorusu da sorulmaktadır. Çalışmanın sonuçları ise türetim ve çekim süreçlerindeki tüm örneklerinin eşit olarak ele alınamayacağını göstermektedir. Türetilmiş ikileme sözcükleri üzerine yapılan çözümleme, biçimbilimsel süreçler arasındaki farkın kesin olarak belirlenemeyeceğini iddia eden bir yaklaşımı da desteklemektedir.
Anahtar Kelimeler: Türetimsel biçimbilim, çekimsel biçimbilim, yineleme, biçimbilimsel tipoloji