Disiplinlerarası bir alan olarak ruhdilbilim dünyada, ruhbilim ve dilbiliminin kesişme noktasında 1950’li yıllarda ortaya çıkmıştır. Ruhdilbilimin Rusya’daki temelleri ise 19. Yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Rus ruhbilimciler ve dilbilimcilerin çalışmalarıyla atılır. Rus ruhdilbilim kuramlarının temelleri Rusya’daki çalışmalara dayanmaktadır. Bu çalışmalar, kuramların Batıdaki benzerlerinden ayrılarak kendi iç dinamikleriyle gelişmesini sağlamıştır. Bu iç dinamikler, ruhbilim ve dilbilim temellidir. Ruhbilim alanında insanın oyun, iletişim, öğrenme, emek ve sanat gibi tüm faaliyetlerinin temelinde bilinçli olma, dönüşebilme, üretici ve toplumsal olma özelliklerini barındırdığını söyleyen yaklaşımlardır. Dilbilim alanında ise dil-düşünce ilişkisine vurgu yapan ve dilin insan bilişsel dünyasından ayrılamayacağını ileri süren düşüncelerdir. Rusya’da ruhdilbilim, söz konusu yaklaşım ve düşünceler nedeniyle “Söz Faaliyeti Kuramı” adı altında gelişmiştir. Söz Faaliyeti, dilin anlama, konuşma, yazma, okuma gibi her türlü alanını kapsar. Söz Faaliyeti Kuramı, yaşayan dili konuşma sırasında inceler. Dilsel bilinç Rus ruhdilbilimcilerce ana inceleme konusu olur. Dilsel bilincin ortaya konulması amacıyla geniş katılımlı ve geniş hacimli çağrışım sözlükleri yapılır. Çağrışım sözlükleri kültürlerarası farklılıkları ve benzerlikleri göz önüne sererek, iletişim açısından doğru anlaşmaya yardımcı olmaktadır. Çalışmada Rusya’da ruhdilbilim kuramların ortaya çıkışı ve temel özellikleri ile birlikte önemli bilim adamlarının çalışmalarına değinilmiştir. Çalışmanın amacı Rus ruhdilbiliimciler tarafından dilsel bilincin ortaya çıkarılmasında başvurulan çağrışım deneylerini, özelliklerini, çeşitlerini ve faydalarını göstermektir. Ayrıca Türkçe benzer çalışmaların yapılmasının ne derece önemli olduğu anlatılmış ve diller arası karşılaştırmalı çalışmaların dilbilim, kültürbilim ve toplumbilime katkısı açıklanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Ruhdilbilim, çağrışım, dilsel bilinç, kültür, kontsept, kelime çağrışımı normları