İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 10, Sayı 88  Aralık/2021  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Hikmet ŞAHİN

NO Makale Adı
1640460730 TÜKETİM KÜLTÜRÜ BAĞLAMINDA SANATIN METALAŞMASI

Orta Çağ’ın skolastik karanlığından çıkarak, Rönesans ve Reform’un düşünsel hareketlerinden esinlenen Aydınlanma felsefesi, güçlü ışığıyla Sanayi Devrimi’nin doğmasını sağlamış; üretimin vermiş olduğu büyük ivmeyle önce Avrupa sonrasında ise tüm dünya geneline yayılarak bilimin, kültür ve sanatın başat ideolojisi haline gelmiştir. Aydınlanma fikriyle şekillenen Modernizm kısa sürede kapitalizme dönüşerek tüketim kültürünün oluşmasına neden olmuştur. Aydınlanma ideolojisinin ‘nesnel akıl’ ve ‘ilerlemeci tarih’ anlayışı insanlığa getirmesi “vadedilen cennet” yerine kapitalizmin biçimlendirdiği tüketim toplumuna dönüştürmüştür. ‘Modernite Çağı’ bu nedenden dolayı kapitalist dönüşüm çağı olarak adlandırılmaktadır. Kapitalizmin tüm dünyaya yayılımı kitle iletişim ve üretim teknikleri yoluyla sağlanmıştır. Kapitalizmin yayın organı olan TV’ler, kapital dönüşümün ana aracı haline gelmiş, tüketim kültürünün reklam ve pazarlama teknikleriyle yayılmasını sağlamışlardır. Modernizm, sanatın malzeme, düşünüş ve kavrayış aşamalarını teknosentrik ve mekanik düşünce yapısının oluşturduğu, duygusallıktan uzak bir yapı içerisinde maddeci boyuta taşımıştır. Teknolojiye entegre olmuş sanat, kapitalist düzenleme ve kurumsallaşmayla birlikte metalaşmış; ticari bir boyut kazanmıştır. 1960’larda ortaya çıkan Pop Art ticarileşen sanatın simgesi haline gelmiş; tüketim toplumu ve değerlerini konu alan bir sanat akımı olarak karşımıza çıkmıştır. Pop Art sanatının ünlü temsilcisi Andy Warhol, sanat eserlerinin metalaşmasında rol oynadığı bilinen sanatçılardan biridir. Warhol’un sanatı günümüz sanatının meta estetiğine dönüşmesi sürecine ciddi katkılar sağlamıştır. Meta sanat/estetik, alınıp-satılabilen, kopyalardan oluşan bir dünyadır. Bu yapay dünya, tüketim toplumunda gerçek dünyaya dönüşmüş, sanat eseri üretim teknolojilerinin verdiği imkanlar doğrultusunda çoğaltılabilen; biricikliği kaybolan tüketim nesneleri haline gelmiştir.

Anahtar Kelimeler: Sanat, Tüketim Kültürü, Metalaşma, Kitsch, Andy Warhol