İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 10, Sayı 88  Aralık/2021  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Uğurcan KURT, Koray SAZLI

NO Makale Adı
1638304637 BELA BARTOK’UN İKİ KEMAN DÜOLARINDAN 6 VE 7 NUMARALI ESERLERDE FORMUN VE ALGILANAN ZAMANIN GESTALT KURAMI İLE ANALİZİ

Bestecilik ve müzikal form çağın en tartışmalı konularından biri olsa da besteci veya çalgıcı, müziğin ruhunu kavramak ve icra sırasında isteneni verebilmek için müzik formunun yapısal öğelerini doğru kavramak ve incelemek zorundadır. Müziğin oluşturduğu biçimsel parçalar ve birbirleri ile olan ilişkileri, müzikal formun en küçük yapı taşı olan motiflerden yola çıkılarak araştırılmıştır. Müzikal form “sesli hale getirilen zaman” (Langer, 1953: 135) olarak ifade edildiğinde, zamansal öğelerin biçim içerisindeki dağılımını açıklamak için harflerden ve sayılardan yardım alarak formal bir bütünlük oluşturmak gerekir. Makaledeki formal öğelerin yazınsal dil ile açıklanarak görünür kılınması, Bartok’un kompozisyon mantığının zamansal kurgusunu Geştalt kuramı ile açıklamaya yardımcı olmuştur. Böylelikle bütünü oluşturan yapıların Geştalt kuramı içerisinde bulunan yakınlık ve aynılık gibi ilkelerle incelenerek şekillerle görünür kılınması formun yapısından bağımsız olarak müziğin bütüncül bakış açısıyla resmedilmesini ve anlaşılmasını sağlayacaktır. Duyulanı ses yüksekliğinden ve uzunlukları esas alarak yapılan şemalama eylemi müziği teorik biçimde değil bir algı unsuru olarak görmemizi sağlayacaktır. Çalışmanın amacı algılanan zamanı Geştalt kuramı yardımı ile göstermek, bireyin müziği nasıl algıladığına dair bütüncül bir çıkarım yapmayı sağlamak ve müzik teorisinden bağımsız olarak müziğe algısal bir analiz yöntemi kazandırmaktır.

Anahtar kelimeler: Besteci, Bartok, Müzik, Form, Biçim, keman, düo, yaylı, Geştalt