İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 10, Sayı 87  Kasım/2021  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Banu Hatice GÜRCÜM, Arzu ARSLAN

NO Makale Adı
1637586695 ÖRMENİN İZLERİNİ TARİHTE ARAMAK: NALBINDING

Temel olarak tığ, şiş, mekik gibi bir yardımcı eleman üzerinden ayrı ayrı hazırlanmış ilmeklerin yumaktan gelen iplikle birbirlerinin içlerinden geçirilmesi ve bağlanması esasına dayanan bir tekstil yüzeyi oluşturma yöntemi olan atkılı örmenin tarih içerisinde gelişim süreci çoğunlukla şişler yardımıyla başlayan el örgüsüne dayandırılmaktadır. Bununla beraber, dünya genelinde yapılan arkeolojik kazılarda gün yüzüne çıkartılan iğneler ile kumaş parçalarına yapılan bilimsel incelemeler ve tarihlendirme yöntemleri el örücülüğünün tarih içindeki başlangıcının daha eskilere dayanmakta olduğunu kanıtlamaktadır. Arkeolojik kazılarda elde edilen buluntular örmenin tek iğne örgüsü ya da dünya genelinde bilinen nalbinding tekniği ile başladığını göstermektedir. Nalbinding, iğne ve iplikle oluşturulan ilmeklerin kendi içlerinde döngüsel bir halka formunda birbirlerine bağlanması esasına dayanmaktadır. Nalbinding, örme ile ilgili birçok Türkçe kaynakta ifade edilmesine rağmen yaygın kullanımı olmayan eski bir tekniktir. Kuzey Avrupa’da kullanılan bu teknik Anadolu’da yaygın şekilde bilinen mekikli örme, balık ağı örme, iğne oyası örme teknikleri ile iplik halkasıyla yüzey oluşturulması ve tek iplik taşıyıcısı kullanılması açısından benzerlik göstermektedir. Anadolu’da nalbinding tekniği yaygın olmasa da son yıllarda yapılan arkeolojik kazılarda (Başur Höyük–Siirt, Körtik Tepe-Diyarbakır) örme iğnesi olarak kullanıldığı düşünülen bazı iğnelerin bulunması, örmeciliğin tarihinin bu topraklarda MÖ 11.000. yıllara kadar uzandığını ve örme iğnesi kullanılarak yapılan örme tekniğinin Anadolu’da da kullanılmış olabileceğini düşündürmektedir. Bununla birlikte Türkiye’de nalbindingin kullanımı olup olmadığı üzerine bir değerlendirme mevcut değildir. Dünya genelinde 1970'lerden bu yana eldiven, çorap ve bere yapımında kullanılan nalbinding tekniğine artan bir ilgi olduğu görülmektedir. İskandinav ülkelerinde bu tekniğin yeniden canlandırılması söz konusudur. Bu nedenle bu araştırma tekstil tasarım tekniklerine ilgi duyan kişilere Türkiye’de ve dünya genelinde yapılan son arkeolojik kazıların da ortaya çıkarttığı örme iğneleri üzerinden nalbinding tekniğinin tarihçesini, tekniği ve iğnelerini tanıtmak üzere bir derleme olarak tasarlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Örme, nalbinding, tek iğneli örme, arkeolojik kazılarda örme, örme tekstil buluntuları