İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 10, Sayı 83  Temmuz 2021  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Erhan USLU, Nilgün Doğrusöz DİŞİAÇIK

NO Makale Adı
1625623259 TÜRKÜLERİN DİNAMİK YAPISINI OLUŞTURAN OLGULARIN ÖĞRETİMİNDE İZLENECEK BİR YAKLAŞIM ÖNERİSİ: ORTA ANADOLU AĞZI ÖRNEĞİ

Türkülerin, söyleniş özellikleri bakımından karakterini oluşturan ve ağız olarak ifade edilen icra biçimleri vardır. Cumhuriyet sonrasında şekillenen icra kurumlarının, kurulduğu yıllardan itibaren bir okul kimliği ile eğitim verdiği bilinmektedir. Bu kurumlar, türkülerin gelenekteki aktarım sürecini yeni bir forma dönüştürerek buradan kentli profesyonel icracıların yetişmesini sağlamıştır. İlk kuşak aktörlerin bu kurumlardan yetiştirdiği ikinci kuşak aktörler tarafından Türkiye’nin ilk Türk müziği konservatuvarı kurulmuş, böylece aktarım süreci akademilere taşınmıştır. İkinci kuşak aktörler bu dönemde birçok kaynak kişi ile etkileşimde olup, aktarım sürecinde sadece notaya bağlı kalmayarak türkülerin yaşayan sürecini de paylaşmıştır. İkinci kuşağın zamanla aktarım sürecinden çekilmesiyle, ağız unsurlarının detaylı ifade edilmediği ilk dönem derleme notaları neredeyse tek kaynak haline dönüşmüştür. Türkülerin ağız özelliklerinin aktarımında; özden kopmaksızın hem yereli hem de günceli içeren, beraberinde zaman içindeki değişmeyi de kapsayacak yeni öğretim yaklaşımlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Makalede öngörülen öğretim yaklaşımı; çalışmaya çevrimiçi katılan, temel müzik bilgisine sahip, ses eğitimi üzerine çalışmamış, konservatuvar öğrencilerinden seçilen, gönüllü üç denek üzerinde sınanmıştır. Katılımcılarla, Orta Anadolu yöresi repertuvarından seçilen birer türkü önerilen öğretim yaklaşımı ile çalışılmış ve böylece yöre ağzı özelliklerinin kazandırılması hedeflenmiştir. Araştırmamız betimsel ve deneysel bir araştırma olup karma araştırma modeli ile yürütülmüştür. Araştırmada tek gruplu ön test-son test deney tasarımı kullanılmıştır. Deney sürecinden elde edilen veriler, tarafımızca geliştirilen on maddelik performans ölçeğine göre uzman bir jüri tarafından değerlendirilmiş; böylece önerilen eğitim-öğretim yaklaşımının etkinliği ve geçerliliği kanıtlanarak sonuçları paylaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Türk halk müziği, türkü, Orta Anadolu ağzı, çevrimiçi eğitim