Bu çalışmada güncel sanat alanında çalışmalar yapan İranlı kadın sanatçı, Monir Shahroudy Farmanfarmanian’ın sanat eserlerinde kullandığı temel malzeme olan ayna ile oluşturduğu bireysel ve geometrik formlar arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Sanatçı kendine ait olan bir anıyı, hazır bir nesne olan ayna ile birleştirmekte ve o aynayı sanat alanına taşıyarak hem kendi belleğine hem de toplumsal belleğe dair okumalara olanak vermektedir. Sanatçı kendi kültürünü sorgularken, aynı zamanda harmanlanmış farklı coğrafya kültürünün bireye ait bir anıyı nasıl da topluma ait bir anıya dönüştürebileceğini göz önüne sermektedir. Sanatçının seçtiği materyal yeniden üretilmiş ve dönüştürülmüş olma özelliğine sahip olup; geometrik biçimiyle beraber geleneksel kültür ile kaynaşarak birçok soyut yeni anlamlara dönüşmektedir. Böylece sanat nesnesine dönüşen iç mekânda ayna süslemelerinden yola çıkılarak, bireysel ve toplumsal belleğin izleri sürülmeye çalışılacaktır. Monir bireyselliğinin ve özgürlüğünün daha da öne çıkmasına paralel olarak aynayı, kendi içselliğini dışa vurmak amacıyla kullandığı sanatsal bir biçim halini almıştır. Bu makalede, 1979 İslam devrimi sonrasında İran ayna sanatında geleneksel ve modern olanın aynı potada nasıl eritildiği, plastik sanatlar dahilinde ayna kavramının ne şekilde yer aldığı ile farklı ve benzer noktalar karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Şah döneminden İslam devrimine geçiş döneminin öncü kadın sanatçılardan Monir Shahroudy Farmanfarmanian’ın modern sanat olanakları ile geleneksel unsurları yansıttığı çalışmaları dikkat çekmektedir. Literatürde geleneksel kaynaklardan beslenerek özgün sanat dili oluşturan kadın sanatçılara yönelik çalışmaların sınırlı sayıda olduğu görülmüş olup; bu makale ile literatüre katkıda bulunmak amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Ayna, Ayna Sanatı, İran Ayna Sanatı, İran Çağdaş Sanatı, Monir Shahroudy Farmanfarmanian