Kültür, toplumun düşünme, inanç ve değerleri ile birlikte her dönem gelişen ve değişen bir yaşam biçimidir. Kültürel çeşitlilik yaşamın birçok alanını etkilemiş ve farklılıklara neden olmuştur. Bu etkileşim geleneksel tekstiller içinde dokumacılıkta yoğun bir şekilde hissedilmektedir. Dokuma teknikleri içinde yer alan birçok ulus tarafından bilinen ikat tekniği dokumanın kültürel çeşitliliğinin en güzel örneğidir. Değişik coğrafyalarda farklı tekniklerle üretilen ikat dokumalar, eşsiz güzellikleri ile bölgelere göre değişimler göstermiştir. Bu doğrultuda hazırlanan makalenin genel amacı ikat dokumacılığının Dünya üzerinde gelişiminin incelenmesidir. Çalışmanın yönteminde tarama modeli kullanılmış ve ikat dokumacılığı ile ilgili temel terim ve kavramlar, ikat dokumacılığının sınıflandırılması, üretim yöntemleri, motif kompozisyon renk özellikleri ve bölgelere göre ikat dokumacılığı açıklanmıştır. Yapılan literatür taraması sonucunda ikat dokumacılığının birden çok ülkede uygulandığını görülmüştür. Finlandiya’nın Patola bölgesinde çift ikat tekniği ile yapılan “patola”, Özbekistan’in Buhara bölgesinde çözgü ikat tekniği ile dokunmuş abra kumaşlar, Kamboçya’da atkı ikatı kumaşlar, Endonezya’da bele bağlamalı tezgâhlarla uygulanan atkı ikatı, Japonya’nın Okinawa eyaletinde enleri dar, boyları uzun şekilde dokunan çözgü ikatları “minsaa” ve Türkiye’de Gaziantep bölgesinde dokunan ikat kumaşlar “kutnu”, Trabzon ve Rize’de dokunan ikat kumaşlar “keşan” isimleri ile bilinmektedir. Türkiye’de de önemli bir geçmişi olan ikat dokumacılığı uluslararası literatürde çok az yer tutmaktadır. Ayrıca Dünya müzelerinde “Mashru” ismi ile sergilenen kumaşların kutnu kumaşları ile teknik, desen ve kompozisyon açısından benzerlikleri dikkat çekmektedir. Bu nedenle; Türkiye’de dokuma kültürünün bir parçası olan ikat dokuma tekniğinin geliştirilmesi için saha çalışmalarının yapılması gerekmektedir. Elde edilen bulguların uluslararası akademik dilde yayımlanması ikat dokuma tekniğinin yaşatılmasına ve bilinmesine katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler: İkat, dokuma sanatı, çözgü ikatı, atkı ikatı, çift ikat