İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 6, Sayı 39  Kış I 2017  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
İlknur AY

NO Makale Adı
1511970779 REFİK HALİT KARAY’IN “İSTANBUL’UN BİR YÜZÜ” ROMANINDA KRONOTOP YAPI ve KURGUSAL İŞLEVİ

Kronotop yapıdan yola çıkılarak kesitlere ayrılan “İstanbul’un Bir Yüzü” adlı romanda anlatı bu şekilde anlamlı temel birimlere indirgenerek çözümlenmeye uygun bir yapı elde edilmiştir. Kendi içinde tamamlanmış bir yapı olarak kabul edilen roman, başlangıç konumu (kronotop hâli), değişen konum (kronotop hâlinin bozulması, ayrışmalar) ve aranılan konum (konumlar arası mukayese ve kronotop hâline, bir dengeye ulaşma isteği ) olmak üzere üç kısım hâlinde ele alınmıştır. Bu şekilde romanın yapısının bu kalıp üzerine kurulduğu,yazarın anlatıyı oluşturma, öyküleme stratejisinin mekân-uzamsal unsurdan hareketle olduğu görülmüştür. Yine bu romanda anlatı serüveninin gelişimi ve kronotop yapı arasındaki ilişki de gözler önüne serilmiştir. Zira başlangıçtan sonuca doğru ilerleyen bir anlatıda başlangıçta zaman, mekân ve şahıs birliğini ifâde eden kronotop hâli anlatının ilk parçasıdır. Temsil ettiği değer açısından da anlatı hikâyesinin kaynağı, oluşum sebebidir. Anlatıda bozulan kronotop, durum değişimini sağlayarak anlatıyı geliştirmiştir. Böylelikle kronotop yapının kuruluşu romanın oluşumunu belirlemiştir.

Anahtar Kelimeler: Roman, anlatı, kurgu, kronotop, zaman-uzamsal unsur, işlevsellik.