İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 6, Sayı 37  Güz II 2017  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Murat ÇELİKER

NO Makale Adı
1505744393 TİPOGRAFİNİN GÖRSEL BİR ÖGE OLARAK RESİMDEKİ VARLIĞI

İcat edildiği zamanlardan beri farklı yüzeylere farklı biçimlerde aktarılan yazı, dilin görsel olarak yansımasıdır. Tanımlamada yer alan görsel ögeler önceleri nesnelerin stilizasyonu ile oluşturulan resim yazılardan oluşurken 2000 yıl süren değişimlerle alfabe sistemine evrilmiştir. Yazı önceleri M.Ö. 3200’lerde tarım toplumu olan Sümerler’in ürünlerinin muhasebesini tutma ihtiyacından dolayı kullanılırken daha sonra farklı amaçlarla kullanılmaya başlanmıştır. İnsanoğlu, konuşmanın yanı sıra artık yazarakta iletişim kurmaya başlamış bilimsel ve kültürel tüm birikimlerini sözden daha kalıcı olan yazı ile yeni kuşaklara aktarabilmeyi başarmıştır. Biçimsel olarak bugüne dek kullanılan tüm yazı karakterlerinin sanatsal kaygılar güdülerek tasarlandığını düşünmek yanlış olmayacaktır. Öyle ki yazının sanat tarihinde estetik bir öge olarak resim, mimari, grafik tasarım, heykel vb. gibi sanat disiplinleri ile beraber kullanıldığı görülmektedir. Yazı artık tek başına bir dili simgeleyen işaretler dizininden ziyade görsel olarak ön plana çıkan estetik bir sanat nesnesi olarak dönüşüme uğramış görünmektedir. Dahası günümüzde yazı ve resim birlikteliğinin oluşturduğu eserlerde, temelde ayrışık yapıların bir araya gelerek çoksesli yapıtlar oluşturduğu gözlemlenmektedir. Nitekim, harflerin sanatsal ve fonksiyonel olarak düzenlenmesi olarak tanımlayabileceğimiz tipografi, günümüzde yaşamın her alanında iletişim kurma yöntemlerinden biri olarak çeşitlenen medyanın ayrılmaz bir parçası durumuna gelmiştir. Duvar resimleri ile başlayan görsel iletişim kurma süreci, zaman içinde yazıyı oluşturan şekillerin aynı zamanda birer göstergeye dönüşmesine ve sanatsal bir anlatım dili olarak da kullanılmasına yol açmıştır. Yazı/sanat arasındaki ilişkinin tarihsel süreci, yazının görsel bir dil olarak kullanılma biçimi ve değişik sanat disiplinlerinde kendisini göstermiştir. Dolayısıyla bu makalede tipografinin resim ile olan birlikteliği ve var olma süreci kimi örnekler üzerinden incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Tipografi, yazı, resim, çokseslilik, ayrışıklık.