İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 10, Sayı 77  Ocak 2021  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Özgür BALLI

NO Makale Adı
1608711713 DİJİTALLEŞEN SANAT BAĞLAMINDA SANAL GERÇEKLİK TEKNOLOJİSİNİN SANATSAL ÜRETİM SÜRECİNDE KULLANIMI

Bir yazılı ve görsel ifade aracı olarak tipografinin geçirdiği sürekli dönüşüm iletişim tarihinde uzun bir dönemi kapsamaktadır. Bu dinamik sürecin tetikleyici unsurları, aynı zamanda sanat ve tasarım alanındaki yeni anlayış ve hareketlere de zemin oluşturduğu bilinen endüstriyel ve siyasi gelişmelerdir. Bu süreç içerisinde özellikle afiş tasarımında tipografi kullanımının çeşitli amaçlar doğrultusunda şekillendiği görülmektedir. Yazı bazen salt bilgi iletme işlevini yerine getirirken bazen bu işlevine ek olarak görsel imgelere dönüşmüş ve tasarımın önemli bir unsuru halini almıştır. Bu kullanım çeşitliliği, tasarımın bir öğesi olarak tipografinin kategorik sistemler temelinde tanımlanması ve uygulanmasını mümkün kılmaktadır. Bu araştırmada, Türkiye’de grafik tasarımın öncü isimlerinden Yurdaer Altıntaş’ın afiş tasarımlarında kullandığı metinsel düzenlemelerin tipografik sistemler temelinde nasıl bir görünüme sahip olduğu sorusunun cevabı aranmıştır. Araştırma doküman incelemesi yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma kapsamı amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan maksimum çeşitlilik yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırma kapsamında Yurdaer Altıntaş’ın kişisel internet sayfasından ulaşılabilen 104 afişin tamamı incelenmiştir. Çalışma kapsamına dâhil edilen afişler kategorik içerik analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Altıntaş’ın afişlerinin analizinde Kimberly Elam’ın “Tipografik Sistemler” adlı kitabında yer alan sistemler ölçüt olarak kullanılmıştır. Araştırma kapsamına dahil edilen tüm afişler incelendiğinde, Altıntaş’ın 1900’lü yılların başlarından itibaren Avrupa ve Amerika’da gelişmeye başlayan modern grafik tasarım hareketlerini ve bu hareketlerin yenilikçi tipografi dilini çok iyi bir şekilde özümsediği ve gerek yerel gerekse evrensel motifleri kullanarak kendine özgü üslubuyla çok başarılı şekilde bir araya getirdiği görülmektedir. Buna göre tasarımcı, tipografik elemanları yalnızca bilgi ileten metinler olarak kullanmamış, anlatımını güçlendirmek adına yeri geldiğinde görsel figürler olarak da onlardan etkili bir şekilde yararlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Sanal Gerçeklik, dijital sanat, siber uzay, teknoloji ve sanat