İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 9, Sayı 71  Temmuz 2020  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Alev ÇAKMAKOĞLU KURU, Ekin KAKAN

NO Makale Adı
1586861172 ÇAĞDAŞ TÜRK RESİM SANATINDA DIŞAVURUMCU PORTRE ve OTOPORTRELERDE MUKADDES SARAN

Sanat alanında var olmanın ispatı olarak portre ve otoportreler, resmedilenin fiziksel özelliklerini yansıtmışlardır. Türk Sanatında, inanç ve yaşayış biçimleri çevresinde ilerleyen portreciliğin geçmişi Karasuk ve Taştık Devirleri mezarlar anıtlarına kadar uzanmaktadır. Osmanlı Dönemi’e gelindiğinde, Fatih Sultan Mehmet sayesinde portrecilik anlayışının geliştiği ve minyatür sanatının bu gelişime katkı sağladığı bilinmektedir. Çağdaş Türk resim sanatında, resme duyulan heyecan farklı akımlar ve sanatsal eğilimlerle portre ve otoportrelere aktarılmıştır. Bu akımlardan bir tanesi olan Dışavurumculukta, sanatçıların duygu durumları eserler aracılığıyla izleyicilere sunulmuştur. Araştırmada tarihsel süreçte portre ve otoportre; 1923-1960 yılları arasında çağdaş Türk resim sanatında Dışavurumculuk konularına değinilmiştir. Araştırmanın ana konusunu, 1938-1939 yılları arasında Devlet Güzel Sanatlar Akademisinde öğrenim gören Mukaddes Saran’ın portre ve otoportre örnekleri ile Avni Arbaş ve Nedim Argun’un Saran’ı model olarak kullandığı portreler oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında Mukaddes Saran, Avni Arbaş ve Nedim Argun’un toplamda on bir eseri “Feldman Modeli”nin sanat eseri eleştirisi basamaklarından betimleme, çözümleme, yorumlama ve yargı aşamalarına göre incelenmiştir. Nitel araştırma yöntemlerinin benimsendiği çalışmada kitaplar, makaleler ve sanatçı kataloglarından elde edilen verilerin, metinsel analizleri yapılmıştır. Sonuçta, Mukaddes Saran’ın Dışavurumcu pek çok eser ürettiği, Avni Arbaş ve Nedim Argun gibi sanatçılara model olarak esin kaynağı olduğu anlaşılmıştır.


Anahtar Kelimeler: Çağdaş Türk resim sanatı, dışavurumculuk, Mukaddes Saran, Avni Arbaş, Nedim Argun