İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 8, Sayı 63  Kasım 2019  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Hülya KAYNAR, Emine TONUS, Esra UÇAR SÖZMEN

NO Makale Adı
1574754049 ZERDEÇAL BİTKİSİNDEN DOĞAL VE KİMYASAL MORDANLARLA ELDE EDİLEN RENKLER VE TEKSTİL LİFLERİNDE KULLANIMI

Anadolu, pek çok bitkinin yaşama olanağı bulduğu, elverişli toprakları içinde barındıran önemli bir jeopolitik konuma sahiptir. Bu topraklardan elde edilen bitkiler yaşama dair her alanda değerlendirilmiş olup bunlardan biri de doğal boyacılıktır. Endüstrileşmenin insan sağlığına verdiği olumsuz etkiyi belirli oranda azaltmak amacıyla pek çok bitkinin kök, gövde, yaprak ve çiçekleri kullanılarak boyar maddeler elde edilmiş ve çeşitli tekstil ürünleri ile bazı gıda maddeleri bu boyar maddeler ile boyanmıştır. Yapılan bu çalışmada sarı renk skala özelliği taşıyan zerdeçal bitkisinin doğal ve kimyasal mordanlar kullanılarak vermiş olduğu renk değişimleri, sürtünme ve su damlası (ıslak-kuru) haslık değerleri belirlenmiştir. Bitkiler, yüne göre %100 oranında karıştırılarak, 1 saat süreyle kaynatılmış ve sıcak ekstraktlar hazırlanmıştır. Alüminyum Potasyum Sülfat, Sitrik Asit, Demir 2 Sülfat (Saçıkıbrıs), Sodyum Karbonat, Sirke, Tuzruhu ve Baca Kurumu olmak üzere yedi (7) adet doğal ve kimyasal mordan, yüne göre %3 - %18 oranlarında kullanılarak boyama yapılmıştır. Ayrıca mordansız ipler de boyanarak, mordanlanmış iplerin renk absorbsiyonu ile karşılaştırma yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Zerdeçal, mordan, boyar madde, renk, haslık