İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 8, Sayı 59  Temmuz 2019  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Pınar TOKTAŞ

NO Makale Adı
1555958610 TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARŞİVİNDE YER ALAN I. AHMED TUĞRASININ TEZYİNİ AÇIDAN İNCELENMESİ

ÖZ
Osmanlı sultanların bir tür imzası olan tuğralar, Divân-ı Hümâyûn'da yazılmış belgeler olmaları sebebiyle padişahın buyruğunu ifade ederler. Önceleri ferman, berat, vakfiye gibi belgelerin baş kısmına konan tuğraların kullanım alanları zamanla yaygınlaşmış, mühürler, paralar, pullar ve kitabelerde de kullanılmaya başlanmıştır. Zaman içerisinde tuğra formu çok sevilmiş; besmele, ayet, hadis ve isimler de yazılmıştır. Önceki örnekleri yatay yönde geniş iken zaman içerisinde tuğ ve zülfeler yukarıya doğru uzamış, hatta yukarıda üçgen oluşturacak biçimde servi ağacı formu oluşturacak biçimde düzenlenerek içleri tezyin edilmiştir. Tuğrada yer alan metinlerde de zamanla çeşitli eklemeler yapılmıştır. Tuğralar ait oldukları dönemin sanat üslubu, motif ve kompozisyon özellikleri çerçevesinde tezyin edilmiştir. Araştırmamıza konu olan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyud-u Kadime Arşivinde yer alan I. Ahmed tuğrası tezyini açıdan incelenmiştir. Bu doğrultuda tuğranın motif ve kompozisyon özellikleri, kullanılan renkler, kullanılan teknikler ve bugünkü durumu belirlenmiş, çizimleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda I. Ahmed tuğrasının bugünkü durumunun iyi olduğu, kullanılan altın ve renklerde dökülme ve kağıt üzerinde lekelenme ya da yırtılma olmadığı anlaşılmıştır. Tuğrada negatif tekniği, Haliç işi tekniği, serbest rumi dal kompozisyon, üç iplik rumi kompozisyon ve iğne perdahı uygulanmıştır. Tezyini açıdan dönem özelliklerini yansıtmaktadır.

Anahtar Kelimeler: tuğra, I. Ahmed, tezhip, tezyinat