Seyahat edebiyatı şüphesiz ki, yazarının veya seyahati gerçekleştirenin taraflı/tarafsız düşünce ve gözlemlerini analiz edebildiğimiz yegâne yazılı eserlerdendir. İngiliz yazınında ise çok eskiden beri günlük veya anı gibi formlar içinde gerçekliğin yanı sıra abartı ve kurmacayı da takip edebildiğimiz edebiyatın bir türüdür. Kadın gezginlerin ise bu tür var olduğundan itibaren kendi anlatı yöntemleri mevcuttur. İşte bu çalışmamızda İngiliz gezi edebiyatının, özellikle on dokuz ve yirminci yüzyıllardaki örnekleri ele alınacaktır.Martha Nicol’ün İsmir ya da Smyrna: 1855’de İzmir’deki İngiliz Hastanesi başlıklı gezi yazılarıyla, 1923’de Türkiye’yi ziyaret etmiş olan başka bir kadın gezgin olan Grace Ellison’nun Ankara’da Bir İngiliz Kadın adlı eseri söylem açısından karşılaştırılacaktır. Bu bağlamda bizim için sorulması gereken soru şu olmuştur: Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki Türkiye gözlemleri, Cumhuriyetin kurulmasıyla, dolayısıyla rejim değişikliğiyle, ne şekilde bir değişime uğramıştır? Daha doğrusu, İngiliz kadın gezginlerin eserlerinde bu değişim kendini ne şekilde göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Gezi Edebiyatı, Türkofili, Kadın gezginler, Söylem, Cumhuriyet Dönemi
|