İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 7, Sayı 44  Nisan 2018  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
İbrahim ÇOBAN, Nurcan SERT

NO Makale Adı
1523032601 1950 SONRASI ÇAĞDAŞ TÜRK RESMİNDE GECEKONDU TEMASI

Türkiye'de ilk defa İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki süreçte gündeme gelen gecekondulaşma, göç hareketlerine paralel bir gelişim göstermiştir. Atmışlı yıllarda artan göç hareketleri neticesi kentlerde oluşan gecekondusal yapılaşma alanlarında da büyük bir patlama yaşanmıştır. İlerleyen yıllar içinde gecekondu olgusu ülkenin sosyo-kültürel hayatında önemli bir konu haline gelmiştir. Bu araştırmada, Türk Resminde 1950 sonrası gecekondu ve kentleşme olgusu incelenmiş ve Çağdaş Türk Resmine yansımaları araştırılmıştır. Bu bağlamda dönemdeki sosyal, siyasal gelişmeler ve değişimler üzerinde durulmuş sosyo ekonomik durum köyden kente göçün sonucu olarak ortaya çıkan yeni sosyo-kültürel ortamın kente yansıması olarak görülen gecekondulaşma gerçeğinin sanat ortamı içerisindeki durumu ve sanatçıların bu olguya yaklaşımları üzerinde durulmuştur. Türkiye de 1950 sonrası yaşanan kültürel, sosyal ve siyasal gelişimlerin, toplumun bir parçası olan sanatı ve sanatçıyı nasıl etkilediği, kentlerin sosyal yapısında ortaya çıkan değişimlerin yukarıda değinilen sanat olgusu üzerinde ne derece önemli bir rol aldığı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Konu neticesinde Bedri Rahmi Eyüboğlu, Turan Erol, Nuri İyem, Nedim Günsür, Lütfü Günay, Fethi Arda gibi sanatçıların eserlerinde, gecekondu kavramı ve yansımaları incelenmiştir. Sanatçıların gecekondu olgusunu, sanatçıya özgü bir duyarlılık içinde kentlere hâkim olan görünüm ve düşünsel alanda bıraktıkları etkileri, resmin plastiğiyle harmanlandıktan sonra ortaya koydukları yorumlarıyla ele aldıkları görülmüştür. Literatür taraması ve nitel araştırma yöntemleri sonrası ortaya çıkan veriler dâhilinde Çağdaş Türk resmi içinde orijinal bir dil yaratma çabası içindeki sanatçıların, gecekondu kavramı olanaklarını ve bu olanakların sunduğu farklı bakış açılarını, resim sanatının plastik çerçevesi içinde kendisine özgü bir dil yaratma açısından kullanabilecekleri düşülmektedir. Aynı zamanda resmin kompozisyon ve kurgularının işaret ettiği düşünme biçiminin, oluşturulan plastik değerlerinin bir araya getirilerek yorumlanmasının çağdaş sanat bağlamında sanatçıya katkıda bulunacağı düşülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Çağdaş Türk Resmi, Gecekondu Teması, Göç