İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 3, Sayı 14  Güz 2014  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Seyfi BAŞKAN

NO Makale Adı
1412892172 TÜRK RESMİNDE MODERNİTE İLE İLK TEMAS: 1940-1960

Cumhuriyet dönemi Türk toplumunun Batılılaşma/Yenileşme sürecinin en önemli yılları 1920’li ve 1930’lu yıllar olmasına karşın, bu konudaki gelişmelerin, örnek alınan ‘Batı’ ile ‘karşılaştırılabilir’ olması ve geniş toplum katlarına maledilmesi, 1940’lı yılların ortalarından 1960 yılına kadar yaşanan süreçte gerçekleşmiştir. Özellikle bu yıllarda devletin resmi ideolojisinin modernizmle kurduğu bağ, sanatçıya, Cumhuriyet döneminin daha sonraki dönemlerinde yaşadıkları güçsüzlük hissine hiç benzemeyen, eşi görülmedik bir önem, güç ve büyük bir misyon duygusu kazandırmıştır. 1930’lu yıllarda da benzer biçimde yaşandığı şekliyle kamu otoritesinin talepleriyle ‘şekil’ kazanan dönemin sanat ortamında, sanatçıların ‘çağdaş’ bir toplum yaratma sürecinde üstlendiği siyasi ve ideolojik yük de önemli ve büyük olmuştur. Çoğu kez mesaj yanı ağır basan bu resimlerin bazen yüklendikleri kuru sıkı anlatımcılıkları nedeniyle sahip oldukları resimsel heyecan ve estetik yaratma düzeyleri sanat ortamının veya eseri yapan sanatçının genel sanat düzeyinin altında olmuşsa da; bu dönemlerde ressamların önemli bir kısmı çeşitli kaygılarla yaptıkları resimlerle dönemlerinin sosyal - siyasal ve kültürel havasını yansıtarak tarihe tanıklık görevlerini yerine getirmişlerdir. Ancak yanısıra, figüratif resmi dışlamadan, soyut resmin imkan tanıdığı ‘yeni eğilimler’in de ilk denemelerini yapmışlardır. Bu bakımdan aynı zamanda 1940-1960 yılları ‘modernizm’ in ‘iktibas’ edilmeden yorumlanmaya çalışıldığı bir dönem de olmuştur. Günümüzün çok soluklu, üslûp sınırlamalarını aşma gayreti içinde olan çağdaş Türk sanat ortamının koşulları ve ilkeleri de yine 1940-1960 yılları arasındaki entelektüel ortamda temellenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Türk Sanatı, Türk Resim Sanatı, Türk Modernizmi.