İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 2, Sayı 7  Bahar 2013  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Meltem GÜL

NO Makale Adı
1359048179 ENÍSÜ’L-GUZZÁT’IN DİL ÖZELLİKLERİ

ÖZET
Enìsü’l-GuzzÀt adlı manzum, yazma eser, XVI. yüzyıl şairlerinden Hüseyin Fütuhì tarafından yazılmıştır. Eserde Kanunì Sultan Süleyman’ın 1526 yılında yaptığı Macaristan seferi anlatılır. Çalışmamızda öncelikle eserin tanıtımı, kaç nüshadan oluştuğu, nerede bulunduğu ve içeriği hakkında bilgi verilmiştir. Ardından makalenin konusunu oluşturan eserin özellikle dil konusunda dönemin özelliklerinden ayrılan yönleri belirtilmeye çalışılmıştır.
XVI. yüzyıl Türkçenin gelişim süreci içinde Eski Anadolu Türkçesi döneminin bitip Osmanlı Türkçesi’nin başladığı dönemdir. Çalışmamıza konu olan Enìsü’l-GuzzÀt adlı eser XVI. yüzyılda yazılmasına rağmen bu yüzyılın dil özelliklerini taşıdığı söylenilemez. Genel olarak XV. yüzyılın dil özelliklerini taşıyıp bazı eklerde ise XVI. yüzyılda görülen ses değişmelerinin yer alması geçiş dönemi eseri olarak değerlendirilmesine neden olmuştur.
Bu çalışmayla Enìsü’l-GuzzÀt’ın dil özelliklerinden hangisinin XV. hangisinin XVI. yüzyıl özelliklerini taşıdığını tespit etmeye çalışacağız. Eserin dönemin özellikleriyle parelel giden ve uyuşmayan yönleri ele alınacaktır.
XVI. yüzyılda yazılmış olan bu eserin metninin dil özellikleri Türkiye Türkçesi grameri alanında çalışan bilim adamlarına sağlam bir malzeme sunacaktır. Eser tarihe ilişkin bir metin olması dolayısıyla edebi metinlerden farklı bir söz varlığına sahiptir. Bu söz varlığının ortaya çıkarılması bir yandan Türk dili alanında çalışan bilim adamlarına malzeme sağlarken öte yandan Türkçenin tarihsel sözlüğüne katkıda bulunacak ve XVI. yüzyıl Osmanlı tarihi üzerine çalışacak olanlara kaynak işlevi görecektir.
Anahtar Kelimeler: XVI. Yüzyıl, Kanuni’nin Macaristan Seferi, Enìsü’l-GuzzÀt’ın Dil Özellikleri.