İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 2, Sayı 8  Yaz 2013  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Meltem GÜL

NO Makale Adı
1359048051 İRAN (AZERBAYCAN) AĞIZLARINDA BELİRTME DURUM EKLERİ

ÖZET


İran bölgesi Türk dili ve kültürü yönünden oldukça önemli bir bölgedir. Bugün İran bölgesinde Osmanlıcayla birlikte Batı Türkçesi kolundan gelen Azeri Türkçesinin konuşulduğu bölgeler bulunmaktadır. Türkiye Türkçesiyle aralarında daha çok ses, telaffuz ve fonetik ayrılıklar bulunmaktadır. Morfolojik ayrılıklar ise yok denecek kadar azdır. Bu farklılıkların belirlenmesi hususunda Türkiye’de bu alanda yapılan çalışmalar şu an için oldukça yetersiz durumdadır. Türkiye’de Azerbaycan ağızlarıyla ilgili birkaç yüksek lisans ve doktora tezi yapılmıştır.

Eski Oğuzcanın ses ve şekil özellikleri İran ağızlarında yaşamaktadır. Bundan dolayı konuşma dillerinde dikkat çekici bir şekilde farklı gramer yapılarının olduğu görülmektedir. Türkiye Türkçesinde belirtme eki ünsüzlerde +I, ünlülerde ise +sI ekinin kullanılmasıyla oluşturulur. İran’ın Azerbaycan ağızlarında bu ekin farklı kullanımları olduğu görülmektedir. Bu çalışmada İran’ın Hemedan, Salmas bölgelerinde +I, +n, +nI ekleriyle oluşturulan belirtme durum ekleri tanıtılmıştır. Ayrıca yine bu çalışmayla belirtme eklerinin Türkiye Türkçesiyle benzer ve ayrılan yönleri ortaya konulmuştur. Bundan dolayı öncelikle Azerbaycan ağızlarındaki belirtme ekleri incelenip örneklendirilmiştir. Benzer kullanımlar ve farklı kullanımların neler olduğu belirtilip örneklendirmeler yapılmıştır.
İrandaki Azeri ağızlarıyla ilgili çalışmalar yapılması Oğuzca araştırmalar çok önemli bir adım olacaktır. Bu alanda yapılan çalışmalar Türk Dili alanına katkılar sağlayacaktır. Bu çalışma Karşılaştırmalı Türk Grameri çalışmalarına katkıda bulunacaktır. Türk boylarının ağızları sözlüğüne önemli katkıları olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Azerbaycan Ağzı, Belirtme Eki, Ağız, İran Hemedan, Salmas Türk Ağızlarında Belirtme Ekleri.