İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 1, Sayı 5  Özel Sayı  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Yaşar KALAFAT

NO Makale Adı
1344528772 ÇILDIR VE YAKIN ÇEVRESİNİN ETNOSOSYAL YAPISI VE TÜRK HALK İNANMALARINDA SUDAN ÇIKAN ATLAR

Bu çalışmada bölgenin etno sosyal yapısına dair bazı açıklamalar yaptıktan sonra halk inanmaları incelenecektir. Esasen Kars, Ardahan ve Iğdır illeri etno kültürel yapı bakımından fazla farklılık göstermezler. Zira Kars bölünerek diğer iki vilayeti oluştururken her üç vilayetin bölgesindeki etnik demografi büyük ölçüde aynı idi. Bu noktada bugün Ardahan ilinin idarî taksimatında yer alan Çıldır. Yakın döneme kadar Iğdır ile birlikte Kars ilinin kapsamında idiler Biz etnik dağılım konusunda doğal olarak Çıldır ve yakın çevresi üzerinde yoğunlaşacak olmakla birlikte anılan yakın çevre Kars ve Iğdır bölgeleri ve biraz da siyasî sınır ötesidir .
Evvelce Ardahan halk inanmalarından Ardahan Sözlü kültüründen derlemeler yapmıştık (Kalafat, 2012: 1ö7-141), Posof Hanak bölgesinden Türkmenleri (Kalafat, 2006: 89-103), Çıldır bölgesinden de Taşlıova’yı müstakil konu başlıkları olarak incelemiştik (Kalafat, 2010). Ayrıca Çıldır halk inanmaları doğu Anadolu halk inanmaları çalışmamızın da kapsamında yer almıştır (Kalafat, 2010). Çıldır halkının büyük çoğunluğunu oluşturan Karapapaklar ise Gürcistan (Kalafat, 2006: 178-260), Azerbaycan ve İran (Kalafat, 2007: 48-49) çalışmalarımız münasebetiyle sürekli gündemde olmuştur. Bu bildirimizle birlikte Hanak-Damal kadın bezeklerinin Türk dünyası bezek kültüründeki yerini belirleyen bir çalışma daha getirdik (Kalafat, 2010). Esasen Çıldır halk inanmaları Ramazan Korkmaz tarafından ayrıntılı ele alınmıştır (Korkmaz, 1985). Bu konu Taşlıova’ya ait sözlü kültür çalışmaları münasebetiyle Mete Taşlıova tarafından ele alınmıştır (Türkmen-Taşlıova-Tan, 2008). Bu çalışmada, sosyal yapıya dair açıklamalardansonra “Türk Halk İnançlarında Sudan Çıkan Atlar” konusu üzerinde durulacaktır.