İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 12, Sayı 107  2023/7  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Nazan ÖZCAN, H. Feriha AKPINARLI

NO Makale Adı
1689687125 BİTKİSEL ÖRÜCÜLÜĞÜN SANAT AKIMLARINDA KULLANILABİLİRLİĞİ: KİNETİK SANAT ÖRNEĞİ

Bitkisel Örücülük geleneksel sanatlar içerisinde yer alan ve literatür bilgilerine göre ilk el sanatları örnekleri olarak kabul edilen zanaattır. Barınma ihtiyacı ile başlayıp zamanın gereksinimlerine ve toplumsal özelliklere göre şekillenen bitkisel örücülük ürünleri, sepetler başta olmak üzere farklı formlarda biçimlendirilerek kullanılmıştır. Teknolojik gelişmeler ve lif sanatına bakış açısının değişmesiyle birlikte bitkisel örücülük teknik ve kullanım özellikleri değişim göstermiş ve zanaat ürünü olmanın dışında plastik sanatlar içerisinde de değerlendirilmeye başlanmıştır. Sanat akımlarında farklı form ve biçimlerde değerlendirilen ve zanaat-sanat birlikteliği ile oluşturulan eserler, Kinetik Sanat alanında çalışan sanatçıların da dikkatini çekmiş ve hareket algıları yaratılan eserler oluşturulmuştur. Kinetik sanatla tasarlanan bitkisel örücülük eserlerinde hareketin kendisi ve etkilerinin değerlendirildiği bu araştırma; kültürel mirasın sürdürülebilirliğine katkı sağlamak amacı ile ele alınmıştır. Araştırmada; Betimsel Tarama yöntemi ile zanaatın teknik özellikleri ve kullanım alanları incelenmiş, Görsel Analiz yöntemi ile kinetik sanat etkisiyle ortaya konulan sanat eserleri yorumlanmıştır. Optik yanılsamaların ve hareket algılarının yaratıldığı kinetik eserlerde sarma örgü ve alt-üst dokuma/örme tekniklerinin kullanıldığı, desen, renk ve form özelliklerine göre şekillendirildiği gözlenmiştir. Eserlerin obje formlarında oluşturulmasının yanında iç ve dış mekanlarda dekor unsuru olarak ya da mimari yapılarda strüktürel biçimler oluşturmak amacıyla kullanıldığı tespit edilmiştir. Üretimde kullanılan doğa dostu ekolojik malzemelerin istenilen şekillerde boyutlandırılabiliyor olması da bitkisel örücülük tekniklerinin kinetik sanatla uyumunu kolaylaştırmıştır. Zamansal sınırların ötesinde güncel sanatta anlam bulan bitkisel örücülük zanaatının farklı bakış açıları ile yorumlanmasının zanaatın güncelliğini korurken kültürel miras aktarımına da katkı sağladığı ve sürdürülebilir el sanatları içerisinde var olma mücadelesini de desteklediği belirlenmiştir. Teknolojik gelişmelerin hızla ilerlediği ve sanatsal faaliyetleri de etkilediği göz önünde bulundurulduğunda, gerçek hareketlerin ve devinimin dahil edildiği çalışmaların yapılabileceği araştırmada öneri olarak sunulmuştur. Tekniğin multidisipliner çalışmalara imkân vermesi bu öneriyi destekleyecek ve zanaatın sürdürülebilirliğine katkı sağlayacaktır. Toplumsal değerlerin aktarımında zanaatı zaman kavramı ile uyumlu hale getirecek ve zanaatın sanatsal değerini artıracaktır.
Anahtar Kelimeler: Geleneksel sanatlar, Bitkisel Örücülük, Tekstil Sanatı, Kinetik Sanat, Hareket