Ahmed Adnan Saygun’un Yunus Emre’ye ve şiirlerine olan ilgisi çocukluk yıllarına dayanır. Babasının Mevlevi oluşu ve aldığı dini eğitim “insan varlığı”, “ölüm karşısında kader” gibi konulara ilgi duymasına neden olmuştur. Yunus Emre’nin şiirleri üzerine yaptığı kompozisyon denemeleri, müzikoloji alanında yaptığı araştırmalar, bestecinin düşün dünyasıyla birleşerek, 1942-1943 yılları arasında Yunus Emre oratoryosunda can bulur.
Oratoryonun düşünsel temelini Yunus Emre’nin tasavvuf merkezli hümanist yaklaşımı oluşturur. Yunus’u ve çevresini etkileyen Haçlı Seferleri ve Moğollar nedeniyle yaşanan büyük yıkım ile Saygun’u ve çevresini etkileyen II. Dünya Savaşı’nın yaşattığı acılar örtüşünce, Yunus’un Anadolu’da yaşanan vahşete tasavvuf merkezli hümanist felsefeyle yaklaşımı Saygun’a kendini yakın hissettirir. Bu yol derin düşünce yoluyla Allah’a ulaşma çabasıdır. Saygun oratoryoda Yunus Emre’nin dilini kullanarak, dostluk ve barış çağrısı yapmayı amaçlar. Tasavvuf korkuya karşılık sevgiyi, hoşgörüyü ve bağışlamayı önerirken, aynı doğrultuda Yunus Emre oratoryosu da Allah’a ve onun yarattıklarına duyulacak aşk’ta birleşmeyi telkin eder. Tasavvuf düşüncesindeki Allah’a ulaşma yolunda hamlık, pişme ve yanma aşamaları Yunus Emre oratoryosunda; hamlık dönemi birinci bölümde, pişme dönemi ikinci bölümde ve yanma dönemi ise üçüncü bölümde ele alınmıştır.
Çalışma tasavvuf felsefesiyle biçimlenen metnin dramatik yapısını ele almayı amaçlamaktadır. Oratoryo, Saygun’un hem düşünsel hem müzikal boyutta daha sonra yazacağı eserlerinin hazırlayıcısı olması açısından önem taşımaktadır. Bu doğrultuda Yunus Emre oratoryosunu hazırlayan etmenlere ve eserle ilgili alımlamalara da değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Ahmed Adnan Saygun, Cumhuriyet dönemi, Yunus Emre oratoryosu, tasavvuf felsefesi