Bu araştırma, Türk müziği telli çalgılarından biri olan udun akustik özelliklerini ve bu özelliklerin ses kalitesi ile olan bağlantısını incelemektedir. Çalışma, çeşitli yapımcılardan ve farklı fiyat seviyelerinden on adet ud örneklem alarak, bu çalgıların titreşim ve ses yayılım özelliklerini nicel, ses karakterini ise nitel yöntemlerle analiz etmiştir. Bulgular, gürlük düzeyi yüksek ve bas ses karakteristiklerine sahip udların geniş frekans aralıklarında yüksek genlikli ses yayılımı gösterdiklerini ortaya koymuştur. Özellikle 120 Hz ve 180 Hz - 220 Hz frekans bölgelerinde bu çalgıların yüksek genlikli ses yayılımı gerçekleştirdiği tespit edilmiştir. Diğer yandan, düşük ses gürlüğüne sahip ve bas karakteristikleri zayıf olan udlarda, oldukça dar ve sadece belirli frekanslarda yoğunlaşmış rezonans tepe noktaları gözlenmiştir. Ayrıca yüksek ses gürlüğü ve bas karakteristiklerine sahip udların 700 Hz bölgesinde beklenenden daha yüksek bir genlikle ses yayılımı gerçekleştirdikleri ve bu çalgılarda, temel rezonans bölgeleri dışında da düşük genlikli olsalar da çok sayıda titreşimlerin mevcut olduğu belirlenmiştir. Bu veriler, çalgının ses kalitesini ve performansını etkileyen faktörleri daha geniş bir bakış açısıyla değerlendirebilmemize olanak sağlamaktadır. Sonuç olarak, geleneksel Türk müzik çalgısı ud üzerinde yapılan akustik ve psikoakustik analizlerle, çalgıların ses karakteristikleri ile nesnel ölçüm yöntemleri arasında önemli bir ilişkinin var olduğu gösterilmiş, çalgı yapım ve akustiği araştırmalarında ses yayılım özelliklerine dikkatle odaklanılması gerektiği vurgulanmıştır. Çalışma ud başta olmak üzere, telli çalgıların akustik tasarımı ve performansı hakkında bilgiler sunarak, bu çalışmanın gelecekteki araştırmalar ve üretim süreçleri için önemli bir temel oluşturması hedeflenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Telli çalgılar, ud, Ses yayınımı, Tını, Psikoakustik, Çalgı yapımı, Modal analiz, Titreşim