İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 12, Sayı 106  2023/6  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Emrah TUNCEL

NO Makale Adı
1681126441 KİTAB-I İLMÜ’L-MUSİKİ ALA VECHİ’L-HURUFAT’TA KÜRDİLİHİCAZKÂR MAKAMI

Klasik Türk Müziği’nde makamların nasıl ortaya çıktıkları merak konusu olmuştur. Terkib sahibi bilinen makam sayısı çok azdır. Abdülbâkî Nâsır Dede’nin Evcârâ ve Suzidilârâ makamlarını Tedkîk ü Tahkîk’te aktarmasından dolayı, bu makamların III.Selim tarafından terkib edildiğinin bilinmesi, duruma örnek teşkil etmektedir. Fakat makamların doğuşuna dair bilgiler, bunun gibi yazılı kaynaklar dışında çok sınırlı olup, büyük bir kısmı kulaktan kulağa aktarılanlara dayanmaktadır. Bunun yanı sıra, terkib sahibi belli olan makamların, geçmişte izlerine rastlanıp rastlanamayacağı durumu bu çalışmanın konusunu belirlemektedir. Bunlardan biri olan Kürdilihicazkâr makamının Hacı Arif Bey tarafından terkib edildiği bilinmektedir. Çalışmada, XIX. yy.’da terkib edilmiş olan bu makamın, XVII. yy’da Kantemiroğlu’in edvârı olan Kitab-ı İlmü’l-Musiki Ala Vechi’l-Hurufat’ta, farklı bir makam için verilmiş örnek bir eserin bazı bölümlerinde, Hacı Arif Bey’in eserlerinde kullandığı Kürdilihicazkâr makamı seyir özellikleriyle yer alması incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kürdilihicazkâr, Makam, Kantemiroğlu, Terkib