İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 12, Sayı 104  2023/4  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Halil DAŞKESEN

NO Makale Adı
1676456949 AKTİVİST BİR EYLEM OLARAK DORİS SALCEDO’NUN PALİMPSESTO YAPITI VE GÖÇ KAVRAMI

Göç, özü itibariyle hareketliliği ifade eden kültürel, toplumsal ve mekânsal bir eylemdir. Göç kavramı geçmişten bugüne birçok disiplinin araştırma konusu olarak ele alınmış, sebepleri, koşulları ve sonuçları tartışılmıştır. Çünkü göç sadece gönüllü değil aynı zamanda zorunlu mekân değişikliklerini de karşılayan bir kavram ve eylemdir. Göç eden insanların kategorizasyonunda literatürde farklı tanımlar olsa da sanat alanında zorunlu veya daha iyi bir yaşam hayaliyle göç eden insanların bu yolculukta maruz kaldıkları ırkçılık, şiddet ve ölümle sonuçlanan politikalar konu edilmiştir. Sanat alanında da kavramsal olarak göç üzerine üretilen yapıtlar ve bu yapıtlar aracılığıyla eleştirel yaklaşımlar sergileyen sanatçılar olmuştur. Doris Salcedo’nun hatırlatıcılarının isimler ve su ile oluşturulduğu “Palimpsesto” isimli yapıtı da daha iyi bir hayat kurabilme hayaliyle göç etmek için yola çıkan ve bu yolculukta hayatını kaybeden insanları anmak üzerine ve onların unutulma haline aktivist bir eylem olarak değerlendirilebilir. Bu çalışma da Salcedo’nun “Palimpsest” kavramıyla ilişkilendirip Palacio de Cristal’in zemininde ölen insanların isimleriyle yaptığı uygulamasının göç kavramı üzerinden açıklanması ve hatırlatıcı olarak kullanılan görsel unsurların anlam biçim ilişkisindeki rolünün belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu ilişkisel durum sanatçının “Palimpsesto” isimli yapıtının görsel örnekleri ile betimsel analiz yöntemi kullanılarak çözümlenmesi hedeflenmektedir. Böylece göç kavramı ve politikalarına bu eleştirel yaklaşımın sanatsal bir ifade biçimine dönüşmesi ve izleyici üzerinde bıraktığı etkiler arasında bağlantı kurulmaya çalışılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Doris Salcedo, palimpsest, heykel, göç