İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 12, Sayı 106  2023/6  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Mehmet Cihan GEZEN, Ahmet DALKIRAN

NO Makale Adı
1666878290 CUMHURİYETTEN GÜNÜMÜZE TÜRK RESMİNDE EŞZAMANLI DEVİNİM

Einstein’ın 1905’te izafiyet kuramını ortaya atmasından bu yana, fizikçiler dünya üzerinde dört boyut bulunduğunu kabul ederler. Madde dünyasındaki üç̧ boyut; yani en, boy ve derinlik dördüncü̈ boyut olarak kabul edilen ‘Zaman’la birlikte doğadaki bütün varlıklar arasındaki ilişkileri sürdürür. Eşzamanlılık ise, aynı ya da benzer kavram içeren ve nedensel ilişkileri bulunmayan iki ya da daha çok olayın zamandaki rastlaşmasını ifade etmede kullanılır. Resim sanatında, özellikle Kübizm akımında biçimlerin parçalanmasıyla oluşturulan eşzamanlı alanlar, daha sonra hareketin (devinim) gösterilmesi amacıyla Fütürist ressamlar tarafından kullanılmıştır. Eşzamanlı devinim kavramı Türk resminde ise Cumhuriyet sonrası dönemde D Grubu sanatçıları tarafından, Avrupa da edindikleri birikimin de etkisi ile Cumhuriyetin çağdaşlaşma hedeflerine daha uygun görüldüğü için analitik olarak bozma ve eş anları aynı yüzeyde gösterme eğilimi ile ortaya çıkmıştır. Araştırma kapsamında eşzamanlı devinimi çalışmalarında ifade biçimi olarak kullanan Türk sanatçılarından 1923-2015 yılları arasında eser üretenler incelenmiş̧ ve araştırma sınırlılığı içerisinde, eşzamanlı devinimin çalışmalarında istikrarlı şekilde görülebildiği; Ergin İnan, Ferruh Başağa, Mehmet Özer, Yüksel Arslan, Mustafa Albayrak, Lale Altınkurt ve Ayhan Taşkıran’ın çalışma örnekleri ele alınmıştır. Yapılan araştırmayla, konu ile ilgili araştırmacılar için literatüre katkı sağlamak amaçlanmıştır. Genel tarama modelinin esas alındığı araştırmada nitel araştırma yöntem ve teknikleri kullanılmıştır. Nitel verileri toplamak için “doküman incelemesi ve görüşme” yöntemi kullanılmıştır. Görüşmelerde veri toplama aracı olarak, “sanatçı görüşme formu” ve ses kayıt cihazı ile fotoğraf makinası kullanılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Resim, Eşzaman, Devinim, Eşzamanlı Devinim