İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 12, Sayı 105  2023/5  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Gonca YAYAN, Nurullah HEKİMOĞLU

NO Makale Adı
1662650114 MELİHA YILMAZ’IN ESERLERİNDEKİ TÜRK MİTOLOJİSİ UNSURLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Her milletin yaşayış, duyuş ve düşünüşlerinin, inançlarının bir tezahürü olan ve dolayısıyla kültür kodlarının oluşumunda önemli bir kaynak teşkil eden mitolojik anlatılar, çağdaş sanatta pek çok sanatçının ilham kaynağı olmuştur. Bu sanatçılardan biri de eserlerini Türk mitolojisine ait anlatılar içeren Türk dünyası coğrafyasındaki kaya resimlerinden yararlanarak üreten Meliha Yılmaz’dır. Bu araştırmanın amacı, sanatçı Meliha Yılmaz’ın eserlerindeki Türk Mitolojisi etkilerini ve mitolojik unsurları çağdaş bir anlayışla nasıl yorumladığını ortaya koymaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış olup, veri toplamada literatür tarama ve eser çözümleme yönteminden yararlanılmıştır. Araştırma, sanatçının 7 eseriyle sınırlandırılmıştır. Araştırma sonucunda, sanatçı Meliha Yılmaz’ın insan-insan, insan-tabiat ve insan-evren ilişkilerini yansıtan Türk dünyası coğrafyasındaki kaya resimlerini ve bu resimlerdeki mitolojik anlatıları, çağdaş bir anlayışla yorumladığı, içeriğin ifadesini birbirini destekleyen üç katmanlı yapılandırmaya dayalı plastik anlatımla güçlendirdiği ve eserlerinde zengin mitolojik anlatılara yer verdiği sonucuna ulaşılmıştır. Özellikle Türklerin gök tanrı ve şaman inancına dayalı şamanik ritüellere, şamanın halüsinasyonlu trans hallerine, bu ritüellerdeki şaman, şaman davulu gibi unsurlara ve Türk mitolojisinde önemli yer edinmiş geyik, boğa, at, kuş gibi hayvanlara, Türk inanç sistemindeki hayat ağacı, ab-ı hayat kabı gibi alegorik öğelere, güneş ve ay sembollerine, idollere ve ruhların alegorik biçimlendirmelerine yer verdiği ve sanatçının bu imgeleri çağdaş özgün üslubuyla yorumladığı, hemen tüm eserlerindeki plastik kurguda, mitolojideki eşsüremlilik kavramına göndermeler yaptığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca Yılmaz’ın, Türk mitolojisindeki renk sembolizminde önemli yeri olan ak, gök, al gibi renkleri eserlerindeki mitolojik anlatıları destekleyecek şekilde kullandığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Türk Mitolojisi, Çağdaş Sanatta mitoloji, Şamanizm, Kaya Resimleri, Meliha Yılmaz