İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 6, Sayı 35  Yaz III 2017  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Seçil HİRİK

NO Makale Adı
1499943515 TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE SÖYLEM VE BİLGİ KİPLİĞİ İLİŞKİSİ

Konuşurun duygu ve düşüncelerini, bir olay ya da durum karşısındaki tutumunu kipler göstermektedir. Bu kipler sözce içerisinde kiplikler aracılığı dile yansımaktadır. Kiplikler seslerden cümleye kadar değişkenlik gösterebilmektedir. Dil dışı öge veya parçalarüstü sesbirim (bürünbirim) olan vurgu, tonlama ve beden dili de kipleri işaretleyebilmektedir. Dolayısı ile kiplikler geniş bir yelpazeye sahiptir.Konuşurun bilgi ve güven düzeyini işaretleyen kiplikler içerisinde söyleme dayalı işaretleyiciler de bulunmaktadır. Bunlar konuşurun olay/durum karşısındaki tahmin, çıkarım, merak, endişe, hayret, kesinlik, delile dayalılık düzeylerini göstermektedir. Söyleme dayalı kiplikler anlatım gücünü bağlamdan almaktadır. Diyaloglar içindeki imalar, sessiz kalmalar, eksik bırakılmış cümleler; vurgu, tonlama ve beden dili söylem içerisindeki kipleri göstermektedir. Kiplik, anlamla ve bağlamla doğrudan ilişkili olduğu için söylem de bu konuda önem taşımaktadır. Bilgisel alan içinde söyleme dayalı olarak uzak olasılık, kesinlik, akıl yürütmeye dayalı delile dayalılık, algısal delile dayalılık, idrak etmeye dayalı delile dayalılık, tahmin, çıkarım, tereddüt gibi kipsel anlamlar verebilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Kip, Kiplik, Bilgi Kipi, Söyleme Dayalı Kiplikler, Söylem Analizi.