İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 6, Sayı 28  Kış II 2016  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Fırat BAŞBUĞ

NO Makale Adı
1483103349 UYUMSAMA ALANI VE DİLLERİN BELGELENMESİ: ÇULIMCA İLE İLGİLİ BAZI TESPİTLER

Bu çalışmada Sibirya uyumsama alanı ve dil belgeleme üzerine bazı temel kavramlar ele alınmıştır. Trubetzkoy'un yazıkovoy soyuz (sprachbund), Velten'in ise linguistic area olarak adlandırdığı bu terimi Türkçede uyumsama alanı ifadesinin karşıladığı düşünülmektedir. Uyumsama alanı genetik akrabalığı bulunmayan komşu dillerin birbiriyle etkileşimini anlatan bir kavramdır. Çalışmada, Çulımcanın Sibirya uyumsama alanındaki konumu ele alınmıştır. Ethnologue’un Dünya Dilleri Kitabına göre Çulımcanın tehlike derecesi 8b olarak gösterilmiştir. 8b çocuk konuşurun olmadığı, kuşaklar arası doğal dil iletişiminin kalmadığı durumlarda kullanılan bir etiketlemedir. Çulım Türkleri günümüzde Güney Sibirya’da Teguldet ve Paseçnoe köylerinde yaşamlarını sürdürmektedir. Teguldet’te iki, Paseçnoe’de ise yaklaşık dört konuşur Çulım Türkçesi konuşabilmektedir. Çulımcayı anlayabilenlerin sayısı iki köyde 20-40 kişi arasındadır. Son konuşurlarına ulaşılan Çulım Türkçesi için gerekli önlemler alınmadığı takdirde bu dilin de ölü diller arasında yerini alacağı düşünülmektedir. Bu çalışmanın temel amacı bu konuya dikkat çekmektedir.Anahtar Sözcükler: uyumsama alanı, Çulım Türkçesi, Çulım Türkleri, tehlikedeki diller, Sibirya