İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 8, Sayı 61  Eylül 2019  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Kıymet GÜVEN AK

NO Makale Adı
1551905907 BIR KARŞILAŞMA ÂNI OLARAK SANATTA ETKİLEŞİM

Öz

İzleyici/seyirci sanat üretiminin vazgeçilmez parçasıdır. Sanat var olduğu andan itibaren kendisini izleyen ve seyreden bir unsuru da içinde barındırır. Sanat; sanatçı, sanat eseri ve izleyici/seyirci (tüketici) üçgeninde var olmuştur. İzleyici/seyirci, sanatın tarihsel sürecinde, sanatçı gibi değişime ve dönüşüme uğramıştır. Sanat üretimleri ile karşılaşma anlarındaki etkileşim zaman içerisinde değişime uğrayarak evrilmiştir. 1960'lı yıllardan itibaren, sanatçı ve sanat üretim ilişkilerinin izleyici/seyirciyi de içine alan, izleyici/seyircinin mutlaka dahil edileceği karşılaşma anları dönüşerek, sanat ile seyircinin etkileşimini, ilişkiselliğe dönüşmüştür. İzleyici/seyirci seyretmenin ötesine geçerek deneyimleyen, sanatçıyla birlikte üretim sürecini gerçekleştiren özneler haline gelmiştir. Artık sanatçı, üretimini kurgularken seyirciyi de içine alan kurgular oluşturup, seyirci ile yer değişikliğine gidebilmektedir. Çağdaş sanat pratiklerinde zaman zaman izleyici/seyirci, sanatçının rolünü çalabilmekte, bu da sanatçının isteği dahilinde üretim sürecinin kendisini oluşturmaktadır. Sanat üretimlerinde izleyici/seyircinin edilgen izleme rolünden sıyrılmasıyla, birlikteliğe ve ilişkiselliğe dayalı bir şekilde, yapıtın tüm aşamalarıyla etkileşimi sağlanan yeni bir estetik anlayışı ortaya çıkarmıştır. Kriterlerinin, kıstaslarının klasik anlamda estetik bir beğeniyle ölçülemeyecek bir anlayıştır bu. Bu üretimlerde izleyici/seyircinin karşılaşma anları, geleneksel bağlamlarından koparılarak, sürprizlerle dolu etkileşimlerle gerçekleşmektedir.


Anahtar Kelimeler: Sanat, İlişkisellik, Güncel Sanat, Karşılaşma