İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 8, Sayı 53  Ocak 2019  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Semra KILIÇ KARATAY

NO Makale Adı
1545815060 TAŞPINAR DOKUMALARINDA KULLANILAN MOTİFLER VE ANLAMLARI

Halıcılık, Anadolu’nun birçok yöresinde olduğu gibi, Aksaray ve çevresinde de köklü bir geleneğine sahiptir. Aksaray, Selçuklular devrinden beri ünlü bir halı merkezi olmuş, bu gelenek Osmanlı döneminde de sürmüştür. Taşpınar halılarının tüm çeşitleri geometrik düzende yerleştirilmiş bitkisel kökenli motiflerle süslenmiştir. Günümüz halıları üzerinde kullanılan bitkisel motiflerin aşırı üsluplaştırılmış olmasından dolayı bitkisel süslemelerin kökeninin ne olduğunu söylemek güçtür. Taşpınar halıları çeşit olarak da zengindir. Halının ana malzemesi yündür. Koyunlardan yılda bir kereye mahsus yapılan kırkım işlemi ile elde edilen yünler dokumalarda ham madde olarak kullanılmaktadır. Taşpınar’da, İç Anadolu Bölgesi’ndeki tüm dokuma merkezleri gibi 1950 yıllarına kadar, bitkiden elde edilen doğal boyalar kullanılmış ancak bu tarihlerden sonra sentetik boyalarla bitkisel doğal boyalar karıştırılarak uygulanmaya başlanmıştır. Günümüzde sadece doğal bitkisel boyalarla renklendirilmiş halılar da mevcuttur. Taşpınar dokuma örneklerinde kulanılan motifler incelendiğinde; motiflerin geometrik düzen üzerine yerleştirilmiş bitkisel motiflerin zengin olduğu kompozisyonların yer aldığı görülmektedir. Araştırmada, alan araştırması yöntemi kullanılmış ve yapılan sözlü görüşmelerle Taşpınar halılarının tarihçesi, kullanılan motifler ve anlamları hakkında bilgi toplanılmış ve bu bilgilerin paylaşımı amaç edinilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Aksaray, Taşpınar, Dokuma, El Sanatı