İnsanoğlu zamanı kısıtlı bir varlık olduğunu bilerek yaşar. Zamanın üstesinden gelebilmek bir başka açıdan ölümün de üstesinden gelme anlamlarını barındırır. Zamanlar arası bir varlık göstermenin en primitif karşılığı “üremek” olurken, aynı dürtü ile insanoğlu, hemen her dönem tarihte yer alabilmek uğruna ölümü göze almıştır. İnsanlığın tarihi, bir başka yanıyla savaşların da tarihidir. İnsanlığın ölümü içine alarak genişleyen zamana karşı olan yazgısını bozuma uğratma çabası, “üretmek” ile cevaplar kazanır. Bu üretim içerisinde sanat, özel ve farklı konumlara sahiptir. Farklı disiplinlerde pek çok sanat eseri, hem üretilmiş olduğu dönemin kültür ve bilgisini barındırırken, aynı zamanda tarihin işaretledikleri üzerinde de yoğunlaşır. Geçtiğimiz yüzyıl, iki büyük dünya savaşı ile farklı tecrübeler yaşamışken, sınırların, savaşların, rejimlerin ve tanımların değişiminde, bu tecrübeleri sanat edimi ile geniş zamana ulaştırmıştır. Bu çalışma, ölüm ve hafıza bağlamında, savaş olgusu üzerine, dönemleri açısından ilerici bakış açıları üzerine üretilmiş ve aynı zamanda anma mekânlarına dönüşmüş, üç hafıza mekânı üzerinden bir inceleme ve okuma sunmaktadır. Bunlardan ilki, ülkemiz topraklarında yer alan Gelibolu Yarımadası, ikincisi Heykeltraş Brancusi tarafından üretilmiş olan Romanya Tirgu Jiu parkı, diğeri ise Washington’da Mimar Maya Lin tarafından projelendirilen Vietnam Gazileri Anıtıdır.

Anahtar Kelimeler: hafıza mekânları, savaş, Gelibolu, Tirgu Jiu, Vietnam, Maya Lin, heykel, anıt