İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 7, Sayı 45  Mayıs 2018  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Büşra İNCİRKUŞ

NO Makale Adı
1525349449 MEHMED FUAD KÖPRÜLÜ'NÜN VE ERWIN PANOFKSY'NİN SANAT YAPITI İNCELEME YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Mehmed Fuad Köprülü, 1913 yılında yazdığı "Türk Edebiyatı Tarihinde Usul" adlı makalesiyle Türk Edebiyatı'nın Avrupa ilim ve metotlarıyla nasıl çözümleneceğini ortaya koymuştur. Bu makalede yer alan metot üç aşamalıdır ve bu aşamalar; şekil, konu ve öz'dür. İlk aşama olan şekil bölümünde, yazının hangi ölçüyle ve ne şekilde yazıldığı incelenmektedir. Konu bölümünde eserin konusu ayrıntılı bir şekilde ortaya koyulmaktadır. Son bölüm olan öz kısmında ise şekil ve konu bölümünde analiz edilen bilgiler sentezlenerek içerik bulunmaktadır. Bu aşamalara bakıldığında Panofsky'nin üç aşamalı kuramı olan birincil veya doğal anlam (ön ikonografik aşama), ikincil veya danışıklı anlam (ikonografik aşama) ve içsel anlam veya içerik (ikonolojik aşama) ile örtüştüğü görülmektedir. Birincil veya doğal anlam (ön ikonografik) aşamasında sanat yapıtında yer alan biçimsel öğeler incelenmektedir. Köprülü'nün makalesindeki şekil başlığı ile aynı ifadeleri yansıtmaktadır. İkincil veya danışıklı anlam (ikonografik) aşamasında eserin konusu, semboller ve kimlikler yer almaktadır. Bu aşama ise Köprülü'nün konu başlığında incelediği bilgileri içermektedir. İçsel anlam veya içerik (ikonolojik) aşamasında ise birincil anlam ve ikincil anlamda analiz edilen bilgiler sentez edilerek eserin içeriği ortaya koyulmaktadır. Her iki kuramın da sanat yapıtını incelerken aynı aşamalara sahip olması ilginçtir. Köprülü'nün Panofsky'den yirmi altı yıl önce böyle bir çalışma yapmış olması çağını aşan bir yazar olduğunu düşündürmektedir.

Anahtar Kelimeler: Mehmed Fuad Köprülü, Köprülü’nün Metodu, Türk Edebiyatı, Erwin Panofsky, Panofsky’nin Metodu.