İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 7, Sayı 46  Haziran 2018  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Nurettin ÇAKIR

NO Makale Adı
1524571688 DOĞU-BATI KARŞILAŞTIRILMASI BAĞLAMINDA FYODOR DOSTOYEVSKİ VE VLADİMİR MAKANİN’İN RUSYASI

Avrupa’nın doğusunda yerleşik bulunan ve devlet sınırlarını doğuya ve güneye doğru genişletme fırsatını yakalayan Ruslar genel görünüm olarak bütünüyle bir Slav ve Avrupa devleti olmaktan ziyade hem Asyalı hem de Avrupalı bir devlet ve toplum olma yolunu izlemiştir. Kafkasya, Sibirya, Orta Asya yönünde to- praklarını genişleten Rusya Batı uygarlığının değerlerinin temsilcisi olma görevini kendisine uygun bulmuş ve Asya’nın geri kalmış halklarına uygarlık taşıma görevini üstlenmiştir. Daha da ileri giderek Avrupa’yı Asya’nın barbar halklarının saldırılarından koruduğunu iddia etmiş, bununla da yetinmeyerek bütün Slav- ların ve Ortodoks Hıristiyanların koruyucusu rolünü üstlenmiştir. Rusya’nın 1.Petro ile başlayan Batı’ya açıl- ma politikası Rus aydınlarında ve yazarlarında farklı yaklaşımlara ve değerlendirmelere neden olmuştur. Herzen, Çernişevski, Turgenyev, Tolstoy gibi yazarlar arasında özellikle Dostoyevski Doğu-Batı tartışmasını içeren edebiyat çalışmaları ile dikkat çekmeyi başarmıştır. Dostoyevski bir taraftan Rus ulusunun Batı uygar- lığı içinde düşünülmesini savunurken diğer taraftan Batı’yı özellikle Rusya’ya karşı sergilediği önyargılı tutumu nedeniyle eleştirmiştir. Batı’nın gözünde Asyalı ve Tatar olarak tanımlanan Ruslar Dostoyevski’de Asya’ya Avrupa uygarlığını taşıyanlardır. Dostoyevski gibi Makanin de çağdaş Rus edebiyatının bir temsil- cisi olarak Doğu-Batı tartışmasına katılmış ve tıpkı Dostoyevski de olduğu gibi Batılı değerleri savunmuştur. Dostoyevski gibi milliyetçi bir duruş sergileyen Makanin eski Sovyet coğrafyasından Rusya’ya çalışmak için gelen Kafkasyalı ve Orta Asyalı etnik unsurlara karşı olumsuz anlatımlarla ve örneklerle yaklaşmıştır. Doğuluları Rusların ulusal gururunu ayaklar altına alanlar, Rusya’nın kaynaklarını ve zenginliklerini kendi çıkarları yönünde sömürenler olarak nitelemiştir.
Anahtar Kelimeler: Dostoyevski, Makanin, Doğu-Batı, Asya, Kafkasya.