İdil Sanat ve Dil Dergisi
www.idildergisi.com
Cilt 5, Sayı 23  Yaz I 2016  (ISSN: 2146-9903, E-ISSN: 2147-3056)
Özgür AKTAŞ

NO Makale Adı
1464810902 TÜRKİYE’DE 1980’Lİ YILLARDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİNİN SİNEMAYA YANSIMALARI: TEYZEM FİLMİ ÖRNEĞİ

Bir toplumun her iki cinsiyet için belirlediği ve benimsediği rol ve statülerin toplumsal bilinç tarafından kabulü anlamında sinemanın da belirleyici bir kültürel temsil aracı olduğu söylenebilir. Bu bağlamda düşünüldüğünde, Halit Refiğ’in Teyzem adlı filmi, toplumun en küçük birimi olan aileden ve aile içerisindeki bireylerden yola çıkarak 1980’li yıllarda Türkiye’de hakim olan toplumsal cinsiyet algısını yansıtan bir belge niteliği taşır. Filmde karakterler, aile ve toplum arasındaki bağlar gözden kaçırılmadan, dönemin toplumsal düzeyde yaşanan dönüşümleri ve bu dönüşümlerin kadın ve erkek üzerindeki diyalektik etkileri birbirine bağlanarak açılıp genişletilmiş, yorumlanmıştır. Söz konusu tarihlerde Türkiye’nin yaşadığı dönüşüme neden olan birçok olgudan söz edilebilir. Teyzem filmi de bu olguları içeren farklı anlam katmanlarından oluşmaktadır. Her ne kadar, Teyzem filmi, farklı bağlamlarda farklı yaklaşımlarla okumaya olanak sağlasa da, bu çalışmada kadının kimlik rolleri, toplumsal cinsiyet algısı bağlamında incelenmiştir. Teyzem adlı filmin çekildiği dönemde Türkiye’de feminist hareketler güçlü bir biçimde tartışmalar yaratmaya başlamıştır. Bu nedenle Teyzem filmi de feminist yaklaşıma dayalı olarak analiz edilmiştir.